Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2011

Περί του Κοινού Νομίσματος

Leave a Comment

Ήταν μάλλον ο Γάλλος φιλόσοφος Frederic Bastiat που πρώτος εντόπισε τη σχέση μεταξύ εμπορίου και πολέμου: «εκεί όπου προϊόντα δεν περνούν τα σύνορα, τα περνά ο στρατός».

Αν και τέτοιου είδους σλόγκαν είναι συχνά απλουστευτικά και καταλήγουν σε κακόγουστα κλισέ, η φράση αυτή που αποδίδεται στον Bastiat αποτελεί πιθανά το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και, γενικότερα, του ανοίγματος των εμπορικών συνόρων. Εγώ θα έκανα κι ένα βήμα παρακάτω: «όπου περνούν προϊόντα και άνθρωποι, δεν περνά σχεδόν ποτέ ο στρατός». Κι αυτή είναι η μεγάλη επιτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο ναδίρ της χειρότερης κρίσης των τελευταίων δεκαετιών, οι στρατοί βρίσκονται στα στρατόπεδά τους και τα σύνορά μας συνεχίζουν να διασχίζονται μονάχα από προϊόντα, ανθρώπους και ιδέες.

Read More...

Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2011

Για το θάνατο του Christopher Hitchens

Leave a Comment


Την περασμένη Πέμπτη πέθανε ο Christopher Hitchens. Δεν «έφυγε για το τελευταίο του ταξίδι», δεν «κοιμήθηκε», δεν «αναπαύτηκε εν ειρήνη». Πέθανε. Και δεν του αξίζουν αυτοί οι ανόητοι μεταφυσικοί ευφημισμοί.

Αν και οι ρίζες της σκέψης του ήταν στην Αριστερά, ο πυρήνας του έργου του ήταν η εμμονή του ενάντια σε κάθε ολοκληρωτισμό. Κάτι που οι φίλοι του στο χώρο δεν του συγχώρησαν ποτέ. Ούτε στη Δεξιά όμως είχε πολλές συμπάθειες, για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Ένας από τους πιο προβεβλημένους διανοούμενους της εποχής μας, και πιθανότατα ο καλύτερος μάστορας του λόγου, ο Hitchens υπήρξε ο σημαντικότερος μαχητής των τελευταίων χρόνων στον αγώνα για την ελευθερία της έκφρασης, ενάντια στο θρησκευτικό φονταμενταλισμό και υπέρ της ανοιχτής κοινωνίας.

Read More...

Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011

Η μέθοδος των απαγορεύσεων

Leave a Comment

Κι ενώ η οικονομική κρίση επιμένει να αποδεικνύει ότι δεν έχουμε ακόμη αγγίξει το ναδίρ της πτωτικής μας πορείας, ο κρατικός μηχανισμός δείχνει ότι διατηρεί το χιούμορ του – ή τον κυνισμό του, αν θέλετε. Διαβάζω λοιπόν ότι το υπουργείο υγείας, μετά από γνωμοδότηση του ΕΟΦ, απαγόρευσε την κυκλοφορία των ηλεκτρονικών τσιγάρων που περιέχουν νικοτίνη - μελετά επίσης και την απαγόρευση για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα χωρίς νικοτίνη!

Στα πλαίσια βέβαια της εκτεταμένης παράδοσης απρόβλεπτων και αυθαίρετων αποφάσεων του ελληνικού κράτους, δεν είναι η ίδια η απαγόρευση που εντυπωσιάζει αλλά το σκεπτικό που τη συνοδεύει. Όπως δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον Έλεγχο του Καπνίσματος, κ. Π. Μπεχράκης, «η απαγόρευση αποφασίστηκε λόγω της έλλειψης επιστημονικών στοιχείων για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις.»
Read More...

Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2011

Κατανοώντας την Ελευθερία

Leave a Comment
Το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕ.ΦΙ.Μ), με την αρωγή των Εκδόσεων Πύλες, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του για την προώθηση των αρχών και ιδεών και της ανοιχτής κοινωνίας και οικονομίας - και με την συμπλήρωση πενήντα χρόνων από την πρώτη έκδοση αυτού του εμβληματικού έργου - προχώρησε στην επεξεργασία σε συνοπτική και εκλαϊκευμένη μορφή των βασικών μηνυμάτων του Συντάγματος της Ελευθερίας, ως προσφορά στο αναγνωστικό κοινό ενός σημαντικού μέρους της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης σκέψης, που διατηρεί εντυπωσιακά ανέγγιχτη από το χρόνο τη ζωντάνια, την επικαιρότητα και τη σημασία του στους σημερινούς καιρούς.

Χρειάστηκε περίπου μισός αιώνας προκειμένου το μνημειώδες Σύνταγμα της Ελευθερίας, του κορυφαίου φιλελεύθερου διανοητή του εικοστού αιώνα Φρίντριχ Χάγιεκ, να βρει τον δρόμο του στο άνυδρο ιδεολογικά τοπίο της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής. Ο "Κάρολος Μαρξ του φιλελευθερισμού" αν με το εξίσου σημαντικό έργο του Δρόμος προς τη Δουλεία προσέφερε ένα "φιλελεύθερο Κομμουνιστικό Μανιφέστο", ένα πολεμικό έργο δηλαδή υπέρ της βαλλόμενης ανοιχτής κοινωνίας στις αντίστοιχες ταραγμένες ιστορικές περιόδους, με το Σύνταγμα της Ελευθερίας φιλοδοξούσε να προσφέρει, σύμφωνα με τον ίδιο, τον "Πλούτο των Εθνών του 20ού αιώνα".
Read More...

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

Η ευκαιρία της κρίσης

1 comment

Η Ναόμι Κλάιν, στην εισαγωγή του γνωστού της best-seller “Το Δόγμα του Σοκ» περιγράφει το μεγάλο κακό που μας έχει προξενήσει η κληρονομιά του Φρίντμαν:
Σε ένα από τα σημαντικότερα δοκίμιά του, ο Φρίντμαν διατύπωσε τον πυρήνα της τακτικής συνταγής του σύγχρονου καπιταλισμού – αυτό που έχω κατανοήσει ως «το δόγμα του σοκ». Παρατήρησε ότι «μόνο μια κρίση – πραγματική ή πλασματική – παράγει πραγματική αλλαγή». Όταν εμφανίζεται αυτή η κρίση, τα μέτρα που λαμβάνονται εξαρτώνται από τις ιδέες που είναι διαθέσιμες. Κάποιοι άνθρωποι συγκεντρώνουν αποθέματα από κονσέρβες και νερό όταν προετοιμάζονται για μεγάλες καταστροφές – οι Φριντμανικοί συγκεντρώνουν αποθέματα από ιδέες περί της ελεύθερης αγοράς. Κι όταν χτυπά η κρίση, ο καθηγητής της Σχολής του Σικάγο ήταν πεπεισμένος ότι ήταν ζωτικής σημασίας η άμεση δράση, η ταχεία και μη αναστρέψιμη αλλαγή, πριν η βασανισμένη από την κρίση κοινωνία γλιστρήσει πίσω στην «τυραννία του status quo”. Μια παραλλαγή της συμβουλής του Μακιαβέλι ότι οι «βλάβες» θα πρέπει να επιβάλλονται «με τη μία» - αυτή είναι μια από τις πιο διαχρονικές κληρονομιές που μας άφησε ο Φρίντμαν.
Σε όσους έχουν μπει στον κόπο να διαβάσουν κάτι περισσότερο από τις ληγμένες κονσέρβες του σύγχρονου αριστερισμού, δεν θα κάνει μάλλον εντύπωση ότι η θεωρία της κ. Κλάιν είναι και ανακριβής και διαστρεβλωτική. Ο Φρίντμαν λοιπόν δεν έχει γράψει κανένα δοκίμιο που περιγράφει κάποια συνωμοτική στρατηγική των καπιταλιστών, ούτε βέβαια συνιστά το σοκ ως συνταγή λύσης οποιουδήποτε προβλήματος.
Read More...

Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2011

Ένα φιλελεύθερο πρόγραμμα

5 comments

Όπως διαβάζω στο site της, η Φιλελεύθερη Συμμαχία, μετά το τελευταίο της συνέδριο, επιστρέφει στο πολιτικό πρόγραμμα που είχαμε αρχικά συνθέσει κατά την ίδρυσή της και επικυρώθηκε στο 1ο συνέδριο του κόμματος. Αυτό σημαίνει ότι το πολιτικό πρόγραμμα που επιμελήθηκα προετοιμάζοντας το 3ο συνέδριο και που επικυρώθηκε τότε ταυτόχρονα με την εκλογή μου στη θέση του προέδρου, απενεργοποιείται και επιστρέφει στη βιβλιοθήκη μου.

Μπορείτε όμως να το βρείτε εδώ, ως αναφορά σε μια συλλογική προσπάθεια που, αν και απέτυχε να τοποθετηθεί εκλογικά στον πολιτικό χάρτη, πιστεύω ότι πρόσφερε πολλά στην πολιτική συζήτηση της χώρας τη δεδομένη χρονική στιγμή.

Αν και το τελικό κείμενο επιμελήθηκα εγώ (για πρακτικούς και μόνο λόγους), το πρόγραμμα είναι βασισμένο στις αρχικές θέσεις της Φιλελεύθερης Συμμαχίας και τις, μέχρι εκείνη τη στιγμή, δημόσιες τοποθετήσεις μας. Και θα ήταν άδικο φυσικά να παρουσιάσω το κείμενο αυτό ως αποκλειστικά δική μου εργασία: τίποτε δεν θα μπορούσε να είχε γραφτεί δίχως τις ιδέες, τα κείμενα και τα σχέδια του Φώτη Περλικού, Μανώλη Μανωλεδάκη και Δημήτρη Σκάλκου – όπως και των υπολοίπων ιδρυτικών μελών της τότε Φιλελεύθερης Συμμαχίας που βρεθήκαμε, χωρίς ίσως να το συνειδητοποιήσουμε, στην πρωτοπορία του φιλελεύθερου κινήματος στη χώρα μας. Σήμερα, λίγα μόλις χρόνια μετά, είναι πολλοί οι μνηστήρες του χώρου κι εμείς, προσηλωμένοι στις ίδιες ιδέες, παραμένουμε αφοσιωμένοι στον ίδιο στόχο: να αποκτήσουν οι φιλελεύθερες ιδέες τη φωνή που τους αξίζει.

Να σημειώσω επίσης ότι κάθε ενδιαφέρουσα ιδέα στο κείμενο αυτό αποτελεί συλλογική επιτυχία της ομάδας που οραματίστηκε και ίδρυσε τότε τη Φιλελεύθερη Συμμαχία. Ενώ για κάθε αποτυχία στη διατύπωση, καθώς και κάθε αισθητική ατέλεια, η ευθύνη βαρύνει εμένα προσωπικά.

Το πλήρες κείμενο: Ένα φιλελεύθερο πρόγραμμα
Read More...

Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2011

Μεγάλες προσδοκίες

Leave a Comment

Ήταν η εποχή της παρακμής, ήταν η χειρότερη εποχή, ήταν η εποχή του παραλογισμού, ήταν η εποχή της τρέλας, ήταν η εποχή της θρασυδειλίας, ήταν η εποχή της δυσπιστίας, ήταν η εποχή του Σκότους, ήταν το τέλος της ελπίδας, ήταν ο χειμώνας της απελπισίας, δεν είχαμε τίποτα να περιμένουμε, πηγαίναμε όλοι κατευθείαν στην Κόλαση.

Κάπως έτσι θα περιγράψει μάλλον ο ιστορικός του μέλλοντος, παραφράζοντας τον Charles Dickens, την αρχή του φετινού χειμώνα. Οι τίτλοι όλων σχεδόν των διεθνών μέσων ενημέρωσης περιγράφανε μια οικονομία σε ελεύθερη πτώση. Για πρώτη φορά ίσως από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, οι σύμμαχοί μας άρχισαν να μας αντιμετωπίζουν ως απειλή για το μέλλον της Ευρώπης, ως τον προπομπό της παρακμής, το πρότυπο της απόλυτης αναξιοπιστίας. Και, πέρα ίσως από όσους πάντα πίστευαν ότι η Ελλάδα είναι το κέντρο του κόσμου κι αισθάνθηκαν πλέον ότι δικαιώνονται οι φαντασιώσεις τους, κανείς μας δεν μπορούσε να αποφύγει την αίσθηση της σήψης και της απελπισίας.

Read More...

Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2011

Η Ώθηση της Ιστορίας

Leave a Comment


(Όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Books’ Journal – Τεύχος 13, Νοέμβριος 2011)
[Christopher Hitchens, Arguably: Essays by Christopher Hitchens, Twelve, 2011, 978-1455502776]

Στα 52 της χρόνια, κουρασμένη από το γάμο της με τον απόμακρο και λιτό «κυβερνήτη» (ο πατέρας του, Erik Hitchens, ήταν αξιωματικός του Βρετανικού ναυτικού), η μητέρα του Yvonne βρίσκεται στην αγκαλιά του νέου της συντρόφου Timothy Bryan που την παρασέρνει στο μυστικιστικό κόσμο του Maharishi Mahesh Yogi και, εντέλει, στην αυτοκτονία σε ένα ξενοδοχείο των Αθηνών.

Ο Christopher Hitchens, μόλις 24 ετών και συντάκτης για το περιοδικό New Statesman, βρίσκεται στην Αθήνα για να αναγνωρίσει και να παραλάβει το πτώμα της μητέρας του. Ήταν Νοέμβρης του 1973, λίγες μόνο μέρες μετά την βίαιη επέμβαση των τανκς στο πολυτεχνείο και την «απροκάλυπτη σφαγή των άμαχων διαδηλωτών κατά της χούντας» στους δρόμους της πόλης. Ο ιατροδικαστής δε της υπόθεσης της μητέρας του, Καψάσκης, ήταν ο ίδιος που είχε καταθέσει ότι δεν ήταν η μυστική αστυνομία που σκότωσε το Γρηγόρη Λαμπράκη, αλλά ότι ο θάνατός του ήταν αποτέλεσμα ατυχήματος (έπεσε κατά λάθος χτυπώντας το κεφάλι του στο πεζοδρόμιο). Ο Hitchens αναγνώρισε το όνομα από την ταινία ‘Ζ’ του Κώστα Γαβρά, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία εκείνη την εποχή σε όλη την Ευρώπη. Κι έτσι, η τραγική ιστορία της μητέρας του κατέληξε σε ένα μακροσκελές άρθρο για τη δικτατορία στην Ελλάδα. Όπως θα γράψει και αργότερα, ο διαχωρισμός ανάμεσα στην προσωπική και τη δημόσια ζωή του δεν υπήρξε ποτέ αρκετά ξεκάθαρος.

Δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να υποτιμήσω το ταλέντο του, ούτε να υπονοήσω ότι η μετέπειτα καριέρα του στη δημοσιογραφία και την πολιτική λογοτεχνία υπήρξε αποτέλεσμα τυχαίων γεγονότων ή οικογενειακών κατάλοιπων. Κάποιες φορές όμως η βίαιη τυχαιότητα της ζωής δεν μπορεί να μας αφήσει αλώβητους. Πως μπορώ λοιπόν να αποφύγω και την αναφορά στο Philip Larkin, έναν από τους αγαπημένους ποιητές και του ίδιου του Hitchens:
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
Ο George Orwell, αναμφισβήτητα το κυριότερο πρότυπο του Hitchens, έγραφε ότι, πέρα από τους καθαρά βιοποριστικούς λόγους, υπάρχουν τέσσερα σημαντικά κίνητρα για να γράφει κανείς: 1. καθαρός εγωισμός (να θέλεις να φαίνεσαι έξυπνος, να σε θυμούνται μετά το θάνατό σου, να εκδικηθείς όσους ενήλικες σε υποτιμούσαν στα παιδικά σου χρόνια, κλπ.), 2. αισθητικός ενθουσιασμός (η ίδια η απόλαυση της γραφής ή του αντικειμένου που πραγματεύεται), 3. η ώθηση της ιστορίας (να ανακαλύπτεις τον κόσμο και να τον καταγράφεις για τις μελλοντικές γενιές), και 4. για πολιτικούς σκοπούς (να θέλεις να σπρώξεις τον κόσμο προς κάποια κατεύθυνση και να αλλάξεις την άποψη των άλλων για το τι είδους κοινωνία θα έπρεπε να επιδιώκουν).

Το Arguably είναι η πέμπτη συλλογή κειμένων που εκδίδει ο Christopher Hitchens και φαίνεται να καλύπτεται από όλα τα παραπάνω κίνητρα. Αποτελείται κυρίως από κείμενα που έχουν γραφτεί την τελευταία δεκαετία κι έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα (έντυπα ή διαδικτυακά) περιοδικά (Vanity Fair, Slate, The Atlantic, κα.) με τα οποία ο Hitchens συνεργάζεται ως συντάκτης ή λογοτεχνικός κριτικός.
Τα τελευταία χρόνια, η δημόσια περσόνα του ως ένας από τους «Τέσσερις Ιππότες του Αθεϊσμού» (μαζί με τους Richard Dawkins, Daniel Dennett και Sam Harris) έχει επισκιάσει μάλλον τις υπόλοιπες πτυχές του ταλέντου του. Με το Arguably ανακαλύπτουμε ευτυχώς (ξανά) ότι ο Hitchens δεν είναι μονάχα ένας από τους πιο δεινούς ρήτορες κατά της Θρησκείας, αλλά κι ένας από τους πιο πολυμαθείς, κομψούς, μαχητικούς και αδίστακτα εύστοχους δοκιμιογράφους της εποχής μας.

Όσοι παρακολουθούμε τα κείμενά του τα τελευταία χρόνια, γνωρίζουμε ότι είναι οι εμμονές του (και ποιος λέει ότι είναι κακό να έχει κανείς εμμονές;) που καθορίζουν τον κόσμο του – τη δική του ‘Γη της Επαγγελίας’, ως τόπο υπαρκτό μέσα στο χώρο της διανόησης, των ιδεών και της λογοτεχνίας. Κι αν και ο κόσμος του Hitchens είναι γεμάτος ήρωες (συνήθως λογοτέχνες, φιλόσοφους ή πολιτικούς, με τον Orwell και τον Jefferson να έχουν πάντα ξεχωριστή θέση) και συναρπαστικές ιστορίες, δεν υπάρχει τίποτα το ιερό που μπορεί να βρεθεί πέρα ή έξω από το χώρο της κριτικής του.

Σε όλα τα κείμενα του Arguably, ιδιαίτερα σε όσα έχουν γραφτεί μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η ανοχή του για ό,τι συνειδητά αντιαμερικανικό ή ηθικά σχετικιστικό ή ανεκτικό προς τον «φασισμό με ισλαμικό πρόσωπο» είναι εντυπωσιακά μικρή. Αναφερόμενος στις θολές πολιτικές επιλογές του Graham Greene, γράφει για τον αντιαμερικανισμό:
Ο όρος ‘αντιαμερικανικό’ είναι χαλαρός και χρησιμοποιείται και ως τέτοιος. Ο δικός μου προσωρινός ορισμός (working definition), ομολογουμένως επίσης χαλαρός, είναι ότι ένας άνθρωπος είναι αντι-αμερικανός αν είναι με συνέπεια περιφρονητικός για τον Αμερικανικό πολιτισμό και, επιπλέον, υποστηρίζει κάθε αντίπαλο, όποιος κι αν είναι αυτός, της πολιτικής των Η.Π.Α.
Σε αυτή την κατηγορία κατατάσσει φαντάζομαι και τον Gore Vidal – παλαβός (‘crackpot’), καθώς και τον John Updike, του οποίου το τελευταίο μυθιστόρημα (‘The Terrorist’) το καταδικάζει ως «ένα από τα χειρότερα δείγματα γραφής από ενήλικα». Κι οι δυο τους προσπάθησαν να αναζητήσουν ελαφρυντικά για τους φανατικούς τρομοκράτες στην υποτιθέμενη παρακμή του αμερικανικού πολιτισμού και τις επιλογές της εξωτερικής πολιτικής των κυβερνήσεων των Η.Π.Α.

Για τον Hitchens δεν μπορούν να υπάρξουν ελαφρυντικά για τη βία των φονταμενταλιστών, τον ολοκληρωτισμό, την καταπίεση, την έλλειψη ελευθερίας της έκφρασης. Κι ήταν αυτές του οι εμμονές που τον αποξένωσαν κι από τους πρώην συντρόφους του στην Αριστερά, που δεν του συγχώρησαν ποτέ την πρόσκαιρη συμμαχία του με τους νεο-συντηρητικούς του G.W.Bush για την εκθρόνιση του σατανικού Σαντάμ Χουσείν ή την υποστήριξη της πολιτικής ενάντια στον ‘Άξονα του Κακού’ (Ιράν, Ιράκ, Βόρεια Κορέα). Ο Hitchens όμως έχει την ‘ώθηση της ιστορίας’ και καταφεύγει στον Μαρξ για να απαντήσει στους πρώην συμμάχους του:
Αν ψάχνετε για μια ειρωνεία της ιστορίας, θα την βρείτε όχι στο γεγονός ότι ο Marx υπήρξε κακοπληρωμένος υπάλληλος Αμερικάνικης εφημερίδας. Αλλά στο γεγονός ότι και αυτός και ο Engels θεωρούσαν την Ρωσία ως το μέγα προπύργιο της συντηρητικής αντίδρασης και την Αμερική ως την χώρα με την δυνατότητα να θρέψει την ελευθερία και την ισότητα. Αυτό δεν είναι από τα πράγματα που σας διδάσκουν στο σχολείο (σε καμία από τις δύο χώρες).
Και δεν διστάζει να υποστηρίξει ανοιχτά και τον G.W. Bush στη ρητορική του κατά του ολοκληρωτικού καθεστώτος της Βόρειας Κορέας:
Πόσο παράξενο είναι, αν το σκεφτεί κανείς, ότι μόλις την περασμένη εβδομάδα ένας Αμερικανός πρόεδρος μίλησε για πρώτη φορά επίσημα για την προφανή αλήθεια για τη Βόρεια Κορέα. Για την πραγματικότητα, ο κ. Bush υπήρξε μάλλον συγκρατημένος όταν είπε ότι η κυβέρνηση του Kim Jong-il διατηρεί στρατόπεδα συγκέντρωσης. Θα ήταν πιο κοντά στην αλήθεια να πούμε ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Βόρειας Κορέας, όπως αυτοαποκαλείται, είναι ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Θα ήταν ακόμη πιο ακριβές να πούμε, χρησιμοποιώντας ένα Αμερικάνικο ιδίωμα, ότι η Βόρεια Κορέα είναι ένα κράτος σκλάβων.
Όπως δεν διστάζει να επιτεθεί και στον Φιντέλ Κάστρο, τη μασκότ του αριστερίστικου αντιαμερικανισμού:
Η Κούβα είναι ένα κράτος φρουραρχείο που διοικείται από έναν στρατιωτικό caudillo για το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων πενήντα χρόνων. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ο μέγιστος ηγέτης βάσιζε πάντα τη νομιμότητά του στην ιδιότητά του ως αρχηγός του στρατού. Η δυναστική διαδοχή του από τον αδελφό του επισημοποιεί μονάχα την κατάσταση αυτή. Όπως κάποτε ειπώθηκε για την Πρωσία, η Κούβα δεν είναι ένα κράτος που έχει στρατό, αλλά ένας στρατός που έχει ένα κράτος.
O Μπόρχες φανταζότανε τον Παράδεισο ως ένα είδος βιβλιοθήκης. Αν όντως υπήρχε ένας τέτοιος Παράδεισος, είμαι σίγουρος ότι δεν θα μπορούσε να λείπει το Arguably από την πτέρυγα αφιερωμένη στην υψηλή τέχνη του δοκιμίου. Κάθε κείμενο σε αυτή την (αποτρεπτικά ίσως) ογκώδη συλλογή των σχεδόν 800 σελίδων, είτε βιβλιοκριτικής είτε πολιτικής πολεμικής, αποτελεί ένα μικρό ιστορικό μονόγραμμα. Και πάντα το ίδιο απολαυστικό – είτε αναφέρεται στην προσωπική αλληλογραφία του Thomas Jefferson, είτε στον Harry Potter, είτε στην αξία του στοματικού έρωτα για τον Αμερικάνικο πολιτισμό.

Κι αν έχει κανείς κάποιες απόψεις ιερές, για τις οποίες είναι απολύτως σίγουρος, και η βεβαιότητά του αυτή καθορίζει αυτό που είναι και τον τρόπο που οδηγεί τη ζωή του, να εύχεται να μη βρεθεί ο Hitchens στην αντίπαλη όχθη. Κανείς δεν μπορεί να αποδεχτεί εύκολα την απόλυτη συντριβή της αυταπάτης του. Αυτή όμως ακριβώς είναι και η αξία του Hitchens. Αυτή η ανελέητη επίθεση ενάντια στις αυταπάτες, τα στεγανά και τη βίαιη ανοησία του κόσμου γύρω μας.
Read More...

Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2011

Προσωρινός μονόδρομος

1 comment

Σε ένα παλαιότερο κείμενό μου έγραφα ότι «η κυβέρνησή μας είναι κυβέρνηση συγκυριακής συνεργασίας μεταξύ δύο κομμάτων: ενός σοσιαλιστικού, ελεγχόμενου από συνδικάτα και παρασιτικές οργανώσεις, κι ενός σοσιαλδημοκρατικού με φιλελεύθερες τάσεις, που βρέθηκε στην εξουσία μάλλον κατά λάθος και προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα πολιτικό σκηνικό καθόλου φιλόξενο για οποιαδήποτε μεταρρυθμιστική κίνηση.» Ήταν μάλλον αναπόφευκτο ότι η ίδια αυτή η μορφή της συγκυβέρνησης, συνδυασμένη με την ανικανότητα της ηγεσίας να διαχειριστεί το βάθος της κρίσης και τις κλιμακούμενες εντάσεις της, θα οδηγούσε στην κατάρρευση.


Read More...

Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011

It’s not the economy, stupid

1 comment
Ακόμη κι αν βρίσκαμε ένα μαγικό ραβδί που θα εξαφάνιζε το δημόσιο χρέος μια για πάντα. Ακόμη κι αν ανακαλύπταμε τη φιλοσοφική λίθο που θα μετέτρεπε τους προϋπολογισμούς του κράτους πλεονασματικούς. Ακόμη και τότε, πολύ φοβάμαι ότι δεν θα καταφέρναμε να ξεπεράσουμε την κρίση, μιας και η δημοσιονομική της μορφή είναι μονάχα το ορατό σύμπτωμα και όχι η αιτία της. Η πολιτική και θεσμική κρίση είναι τόσο βαθειά που ακόμη κι αν επιτυγχάναμε να ξεπεράσουμε το σκόπελο της άμεσης χρεοκοπίας, πολύ δύσκολα θα καταφέρναμε να οδηγηθούμε σε μια πορεία ανάπτυξης, επιχειρηματικής περιπέτειας και δημιουργικότητας.  

Το φιλελεύθερο αίτημα για μικρό και αποτελεσματικό κράτος – αίτημα που φαίνεται να έχει πλέον αρχίσει να κερδίζει έδαφος στο πεδίο της πολιτικής αναζήτησης και στη χώρα μας – γίνεται ανούσιο ή και επικίνδυνο αν δεν συνοδεύεται από την ύπαρξη και την υπεράσπιση του Κράτους Δικαίου.
Read More...

Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011

Αγαπητέ διαδηλωτή...

Leave a Comment
Χτες και προχτές βρέθηκες στους δρόμους και τις πλατείες της χώρας μαζί με τις συντεχνίες και τους κομουνιστές για να διαδηλώσεις ενάντια στην πολιτική της κυβέρνησης και την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου. (Ή, τουλάχιστο, αυτό υποθέτω.)
Κατανοώ γιατί οι κομουνιστές βρίσκονται στους δρόμους. Πιστεύουν ότι η κατάρρευση του καπιταλισμού και της αστικής δημοκρατίας είναι αναπόφευκτη και έχουν αναλάβει το χρέος να την επισπεύσουν οδηγώντας την κοινωνία σε μια μόνιμη πορεία κλιμάκωσης της βίας  και της πολιτικής αστάθειας. Κατανοώ και γιατί οι συντεχνίες έχουν εξαγριωθεί. Για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της χώρας αισθάνονται ότι απειλούνται τα προνόμιά τους. Όχι ότι έχουν ακόμη απειληθεί άμεσα, μιας και ούτε το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων έχει προχωρήσει όπως θα έπρεπε, ούτε βέβαια έχει γίνει ακόμη κάποια ιδιωτικοποίηση, όπως σχεδιάστηκε.

Read More...

Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2011

Taxibeat

1 comment

Μέσα στις ατέρμονες συζητήσεις περί του δημόσιου χρέους και της κατεύθυνσης που πρέπει να ακολουθήσει η οικονομία της χώρας («μείγμα πολιτικής», όπως το ονομάζουν τελευταία), ξεχνάμε ότι η Οικονομία δεν περιορίζεται στα δημόσια οικονομικά του κράτους. Δεν εξαρτάται (μόνο) από το ύψος των ελλειμμάτων και δεν κατευθύνεται ως καλολαδωμένη μηχανή προς τη μια ή την άλλη πορεία.
Η Οικονομία είναι ένα δυναμικό οικοσύστημα και, ως τέτοιο, η εξέλιξή της καθορίζεται κυρίως από τη συμπεριφορά των μελλών της. Απλώνεται, συρρικνώνεται, πλουτίζει, ή γίνεται φτωχότερη, ανάλογα με την αντίστοιχη δημιουργικότητα, προσαρμοστικότητα και ευελιξία των «ειδών» που την απαρτίζουν. Κι όσο ανόητη είναι η θεωρία του ‘ευφυούς σχεδιασμού’ στη φύση, το ίδιο ανόητη είναι κι η θεωρία του ‘ευφυούς σχεδιασμού’ στην αγορά. (Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι αυτοί που εναντιώνονται στην όποια παρέμβαση στη φύση, επιζητούν διαρκώς την κάθε παρέμβαση στην Οικονομία.) Όταν ο Adam Smith μιλούσε για το ‘αόρατο χέρι’ της αγοράς, δεν περιέγραφε φυσικά στο κρυμμένο χέρι του γραφειοκράτη. Αναφερότανε στη δύναμη της φυσική επιλογής και την πορεία της εξέλιξης των οικονομικών ειδών.
Read More...

Τετάρτη 5 Οκτωβρίου 2011

Σα να ψάχνεις μιαν αόρατη ανεμόσκαλα

Leave a Comment
Αν δεν κάνω λάθος, και είμαι σίγουρος ότι δεν θα με συγχωρήσετε αν κάνω, είναι μονάχα τρία τα μουσικά είδη που περιλαμβάνουν το χορό του τσιφτετελιού στο χαρτοφυλάκιό τους: η «λαϊκή μουσική» (με όλες τις θετικές και αρνητικές αποχρώσεις του όρου), η αποκαλούμενη «έντεχνη μουσική» (μια πιο εκλεπτυσμένη ίσως μορφή της λαϊκής μουσικής), καθώς και η εγχώρια ποπ μουσική της παραλιακής σκηνής (γνωστή και ως «σκυλάδικο»).
Read More...

Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2011

Η ηθική της ρομποτικής

Leave a Comment
Στον κόσμο της επιστημονικής φαντασίας του Ισαακ Ασίμωφ, κάθε ποζιτρονικό ρομπότ που κατασκευάζεται οφείλει να υπακούει τους Τρεις Νόμους της Ρομποτικής:

  1. Το ρομπότ δε θα κάνει κακό σε άνθρωπο, ή θα επιτρέψει με την αδράνειά του να βρεθεί άνθρωπος σε κίνδυνο 
  2. Το ρομπότ πρέπει να υπακούει τις διαταγές που του δίνουν οι άνθρωποι, εκτός αν αυτές οι διαταγές έρχονται σε αντίθεση με τον Πρώτο Νόμο 
  3. Το ρομπότ οφείλει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον αυτό δεν συγκρούεται με τον Πρώτο και το Δεύτερο Νόμο 
Read More...

Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2011

Επιχορήγηση της εκκλησίας – ως πότε;

Leave a Comment
Ας υποθέσουμε ότι το κράτος αποφασίζει να στηρίξει οικονομικά κάποιο συγκεκριμένο συνδικάτο. Σε οικονομίες όπου οι άμεσες εξωτερικές παρεμβάσεις σε οποιονδήποτε κοινωνικό χώρο δράσης είναι αποδεκτές, η κυβέρνηση μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα (και πολύ σπάνια και τα τρία) από τα παρακάτω γνώριμα εργαλεία:
Read More...

Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου 2011

Περί των δεδομένων

Leave a Comment
Επειδή πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το ποιος ευθύνεται για το δημόσιο χρέος, καθώς και για το πραγματικό μέγεθος των δαπανών του κράτους για τους δημόσιους υπάλληλους, αποφάσισα να συγκεντρώσω τα δεδομένα στους παρακάτω πίνακες για να είναι ξεκάθαρη η εικόνα.
Read More...

Εναλλακτικά Σενάρια

Leave a Comment
Ο χώρος μιας εμπορικής έκθεσης μετατρέπεται κάθε χρόνο σε πεδίο πολιτικών εξαγγελιών και, πολύ συχνά, σε πεδίο μάχης στους δρόμους και τις πλατείες της πόλης. Η Θεσσαλονίκη, αντί να ζωντανεύει εμπορικά, να πανηγυρίζει την επιχειρηματικότητα και να χορεύει στους ρυθμούς της αγοράς, σέρνεται κάτω από την καταστροφική μανία συνδικάτων και δήθεν αγανακτισμένων πολιτών. Οπότε και το εύλογο ερώτημα: γιατί επιμένει η πολιτική ηγεσία του τόπου να νομιμοποιεί με την παρουσία της αυτή την παρακμή των βίαιων θεατρινισμών;
Το ευτυχές βέβαια είναι ότι τουλάχιστο ετούτη τη φορά ο πρωθυπουργός απέφυγε την εξαγγελία νέων παροχών κι επιδοτήσεων. Το δυστυχές όμως είναι ότι επέμεινε στην εξαγγελία μέτρων που θα έπρεπε ήδη από καιρό να είχαν υλοποιηθεί. Και το τραγικό, ότι οι έλληνες πολίτες είναι ξανά αναγκασμένοι να συνεισφέρουν «έκτακτα» αντισταθμίζοντας τις αποτυχίες του κρατικού μηχανισμού. (Θα πρέπει μάλλον να βρούμε το θάρρος και να αποδεχτούμε ότι αν ένα σενάριο επαναλαμβάνεται τακτικά δεν μπορεί να αποτελεί πλέον έκτατο φαινόμενο - θα ήταν πιο ειλικρινές να μιλάμε για την «τακτική εισφορά» του διμήνου.)

Read More...

Παρασκευή 26 Αυγούστου 2011

Προσομοίωση μουσουλμανικού τεμένους στο Βοτανικό

Leave a Comment
Είναι τώρα περισσότερο από 10 χρόνια που συζητάμε την ανέγερση μουσουλμανικού τεμένους στην Αττική. Και τούτη η κυβέρνηση, όπως και η προηγούμενη άλλωστε, δηλώνει αποφασισμένη να δώσει λύση σε μια εκκρεμότητα που καθόλου δεν κολακεύει τη χώρα. Και τούτη η κυβέρνηση, όπως και η προηγούμενη άλλωστε, δεν φαίνεται να έχει τη διάθεση να συγκρουστεί με τον κακό εαυτό μας.
Read More...

Τετάρτη 17 Αυγούστου 2011

Το κυνικό χιούμορ του Αχμαντινεζάντ

1 comment
Ένα φαινόμενο που δεν κατάφερα ποτέ να συμφιλιωθώ μαζί του αισθητικά είναι η χρήση του χιούμορ στις χαμηλού μπάτζετ ταινίες τρόμου της δεκαετίας του 1980. Η χαοτική διασπορά αίματος σε ολόκληρη την οθόνη στο ρυθμό της ντίσκο μουσικής, οι κακόγουστες φάρσες που καταλήγουν σε αποκεφαλισμούς με μηχανοκίνητα πριόνια και σκουριασμένα οδοντιατρικά εργαλεία, το ειρωνικό μειδίαμα στο πρόσωπο του μανιακού δολοφόνου. Αυτή τη συνύπαρξη της διαστροφικής βίας με μια χολιγουντιανού ύφους ελαφρότητα, δεν κατάφερα ποτέ να την κατανοήσω. Αποπροσανατόλιζε τις κινηματογραφικές μου προσδοκίες και προκαλούσε πάντα περισσότερο την αποστροφή μου παρά τρόμο. Κι αν δεν έγινα ποτέ φαν αυτού του είδους, δεν ήταν τόσο από το φόβο της σάλτας τομάτας, όσο από ένα ένστικτο αυτοπροστασίας απέναντι στην πολύ κακή αισθητική.

Read More...

Παρασκευή 12 Αυγούστου 2011

Αγορά και αυτορρύθμιση

Leave a Comment
Η πολιτική συζήτηση στη χώρα έχει καταντήσει, εδώ και δεκαετίες, μάχη για τη διεκδίκηση του αυτονόητου. Χαρακτηριστικό είναι ότι πέρα ίσως από μια μικρή μερίδα της κυβέρνησης, δεν υπάρχει κανείς πολιτικός φορέας στην κεντρική πολιτική σκηνή που να δέχεται να υπερασπιστεί το ρόλο και την αξία της οικονομικής ελευθερίας. Γιατί το ζήτημα δεν είναι φυσικά αν αυτορυθμίζεται η αγορά. Το ζήτημα είναι αν ελεύθεροι πολίτες αξίζουν οποιοδήποτε άλλο σύστημα οικονομικής οργάνωσης – αν μπορούμε να αντικαταστήσουμε την ελεύθερη συναλλαγή μεταξύ συναινούντων πολιτών με το ρυθμιστικό χέρι κάποιου ανώτερου πολιτικού άρχοντα.
Read More...

Τρίτη 9 Αυγούστου 2011

Ναρκωτικά και Φιλελευθερισμός

2 comments
Η κ. Γιαννάκου, ως επικεφαλής της Κ.Ο. της Ν.Δ. στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δηλώνει ενάντια της πρότασης του υπουργείου Δικαιοσύνης σχετικά με την αποποινικοποίηση της χρήσης ουσιών. Σε πρόσφατο άρθρο της στην Καθημερινή γράφει:
Γιατί να είναι παράνομες οι ναρκωτικές ουσίες; Γιατί η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, την οποία η χώρα μας την έχει κυρώσει, καθώς και τις τροποποιήσεις της, απαγορεύει την παραγωγή, εμπορία και διακίνηση αυτών των ουσιών για λόγους προστασίας της υγείας του ανθρώπου.
Επίσης, γιατί το σύνολο της διεθνούς υγειονομικής πολιτικής έχει απαγορευτικό χαρακτήρα με τον ενδελεχή έλεγχο κάθε φαρμάκου που κυκλοφορεί στη λογική του «ωφελέειν, μη βλάπτειν».
Και παρακάτω:
«Ποιος είναι ο στόχος της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας; Είναι μήπως η καταπολέμηση της διακίνησης των ναρκωτικών; Η μείωση της χρήσης; Η επίθεση στο οργανωμένο έγκλημα; Ή μήπως απλούστατα η περίφημη αποσυμφόρηση των φυλακών και η ιδεολογική ικανοποίηση των οπαδών ενός ιδιότυπου φιλελευθερισμού;»
(Αν σε αυτόν τον ιδιότυπο φιλελευθερισμό έχω συμμάχους όπως ο Becker κι ο Friedman, νομίζω ότι δεν ενοχλούμαι πολύ από την αντίθετη άποψη της κ. Γιαννάκου.)

Η κ. Γιαννάκου είχε και παλαιότερα υποστηρίξει παρόμοιες θέσεις. Την απάντησή μου είχα τότε αναπτύξει στο κείμενο ‘Ναρκωτικά και Φιλελευθερισμός’ το οποίο συμπεριλαμβάνω παρακάτω.
Επιχειρήματα υπάρχουν πολλά από όλες τις πλευρές και είναι θετικό που η συζήτηση συνεχίζεται. Ωστόσο, αυτό που αδυνατώ να κατανοήσω είναι η εμμονή κάποιων ανθρώπων να θέλουν να ελέγχουν το πώς θα διαχειριστώ εγώ το σώμα μου και την ιδιωτική μου ζωή. Τι θα έλεγε η κ. Γιαννάκου να μην ασχολούμαι εγώ με την ιδιωτική της ζωή και να με αφήσει κι αυτή ήσυχο; Ή τουλάχιστο, να μου εξηγήσει πώς επηρεάζεται η ζωή της αν εγώ αποφασίσω να κάνω χρήση της οποιασδήποτε ουσίας στην ησυχία της κρεβατοκάμαρας ή του σαλονιού μου.
Read More...

Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011

Κυβέρνηση συνεργασίας

10 comments
Η ιστορία των ταξί μας έδειξε ότι ο πολιτικός κόσμος της χώρας δεν είναι μάλλον έτοιμος ακόμη να αποδεχτεί το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Τουλάχιστο όχι των επαγγελμάτων που ελέγχονται από ισχυρά συνδικάτα που έχουν πρόσβαση στους καφκικούς μηχανισμούς των κομμάτων. Δεκαετίες ολόκληρες σοβιετικής οργάνωσης της οικονομίας έχουν δημιουργήσει τέτοια εμπλοκή μεταξύ συντεχνιών και πολιτικής, που δύσκολα μπορεί κανείς να ελπίζει ότι μπορεί να υπάρξει διέξοδος.

Οι ιδιοκτήτες ταξί, στην προσπάθειά τους να προστατέψουν τα αδικαιολόγητα προνόμιά τους, δεν διστάσανε να καταφύγουν στον εκβιασμό και την απροκάλυπτη βία. Το εξοργιστικό όμως είναι ότι στον παραλογισμό αυτό της συντεχνιακής τους βίας, οι ιδιοκτήτες ταξί δεν στέκονται μόνοι τους. Έχουν την πλήρη κάλυψη των κομμάτων της Αριστεράς, μεγάλου μέρους του ΠΑΣΟΚ και σύσσωμης της ΝΔ. Μιας ΝΔ που καταφεύγει πλέον και αυτή σε τακτικές κάλυψης και τροφοδότησης της βίας, για τις οποίες (μέχρι πρόσφατα τουλάχιστο) κατηγορούσε το Συνασπισμό και τους συνοδοιπόρους του.

Read More...

Παρασκευή 15 Ιουλίου 2011

10 θέσεις για το νεοφιλελευθερισμό*

7 comments

1. Ο νεοφιλελευθερισμός υπερασπίζεται την ατομική ελευθερία (πολιτική και οικονομική). Θεωρεί δε ότι το κράτος Δικαίου κι η προστασία των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων αποτελούν τα θεμέλια για την ανάπτυξη αυτής της ελευθερίας. (Αποφεύγω διατυπώσεις του τύπου «νεοφιλελευθερισμός είναι…» που οδηγούνται συχνά σε αδιέξοδα και πολύ σπάνια έχουν κάποια συμβολή στη συζήτηση.) Διλλήματα μεταξύ ελευθερίας και ισότητας δεν έχουν πια νόημα. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι εναντίον της ισότητας – απλά αρνείται τη βία ως μέθοδο επιβολής της όποιας ισότητας στο όνομα αφηρημένων ιδεών όπως η ‘κοινωνική δικαιοσύνη’.

2. Αν και η ιστορική πείρα δεν μπορεί να αποδείξει τίποτα, η αύξηση της εισοδηματικής ισότητας όπου κι αν κυριαρχεί η ελεύθερη αγορά, δείχνει ότι είναι αστήρικτες οι κατηγορίες ότι ο νεοφιλελευθερισμός γεννά ανισότητες. Αντίθετα, δεν χρειάζεται να εξετάσουμε σε βάθος τη βαρβαρότητα των κομουνιστικών καθεστώτων για να συμπεράνουμε ότι κεντρικές εξισωτικές πολιτικές απαιτούν την άσκηση βίας και τον περιορισμό της ελευθερίας των πολιτών για την εφαρμογή τους. Το ότι ούτε την ισότητα εντέλει μπορούν να επιτύχουν είναι το φυσικό επακόλουθο της συγκέντρωσης της εξουσίας σε γραφειοκρατικούς και κομματικούς μηχανισμούς.

3. Αν ο ολοκληρωτισμός κυριαρχούσε στον κόσμο, κάθε είδους δημιουργικότητα θα εξαφανιζότανε. Θα ήταν ωστόσο λάθος να πιστέψουμε ότι η ελεύθερη αγορά φέρνει τον παράδεισο της δημιουργικότητας στη γη. Παραφράζοντας τον Popper, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ελεύθερη αγορά «δεν είναι προμηθευτής που μας παραδίδει κατ’ οίκον τα αγαθά της ζωής. […] Είναι λάθος και εξαιρετικά επικίνδυνο να τη διαφημίζουμε λέγοντας στους ανθρώπους ότι τα πράγματα θα τους πάνε σίγουρα καλά μόλις γίνουν ελεύθεροι. Το πώς πάνε τα πράγματα σε κάποιον στη ζωή είναι κατά κύριο λόγο ζήτημα τύχης ή χάριτος, και για ένα σχετικά μικρό κομμάτι ίσως επίσης ζήτημα αξιοσύνης, επιμέλειας και άλλων αρετών. Αυτό που μπορεί να πει κανείς για τη δημοκρατία ή την ελευθερία είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ότι κάνουν λίγο αποτελεσματικότερη την επίδραση της προσωπικής μας αξιοσύνης στην ευημερία μας.»

4. Η πολιτική ελευθερία προϋποθέτει και την οικονομική ελευθερία. Όταν χάνεται η οικονομική ελευθερία, η πολιτική ελευθερία απειλείται και σύντομα εξαφανίζεται κι αυτή. Όταν η οικονομική ελευθερία αυξάνεται, όσο κι αν βάζουν τα δυνατά τους οι διάφοροι δικτατορίσκοι, η αύξηση και της πολιτικής ελευθερίας φαίνεται να είναι αναπόφευκτη. Οι πιέσεις που δημιουργούν η αύξηση της ευημερίας και οι εξωτερικές επιρροές είναι μάλλον καταλυτική. Ακόμη και στην Κίνα, όπου η Λαϊκή Δικτατορία έχει καταφέρει να επιβιώσει την πτώση του κομουνισμού στον υπόλοιπο πλανήτη, το άνοιγμα της οικονομίας έχει οδηγήσει και σε σημαντική αύξηση της ελευθερίας των πολιτών. (Σε σύγκριση πάντα με το προηγούμενο καθεστώς.) Κι όσο ανοίγει η οικονομία της, τόσο πιο δύσκολο θα είναι και για το καθεστώς να διατηρήσει τον αυταρχικό του χαρακτήρα.

5. Ο νεοφιλελευθερισμός είναι μέρος της φιλελεύθερης παράδοσης της ανοιχτής κοινωνίας και του Διαφωτισμού. Ως οικονομική θεώρηση, βασίζεται στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας, την ελευθερία των συναλλαγών και τα ανοιχτά σύνορα. Η παγκοσμιοποίηση, το μόνο ίσως νεοφιλελεύθερο όραμα που έχει αρχίσει να υλοποιείται στις μέρες μας, είναι πηγή ευημερίας και το πιο αποτελεσματικό μέσο κατά της φτώχιας και του πολέμου.

6. Παρά τις ανοησίες που διαβάζουμε, ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι ταυτόσημος με το laissez-faire καπιταλισμό. Το κράτος Δικαίου ορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού και ο ρόλος της πολιτείας είναι η αυστηρή διαφύλαξη αυτών των κανόνων. Αν και οι αγορές αυτορυθμίζονται όντως στις περισσότερες περιπτώσεις, το ζήτημα δεν είναι αν η αγορά λειτουργεί τέλεια (δεν λειτουργεί), αλλά αν λειτουργεί καλύτερα από τις μεθόδους κρατικής παρέμβασης. Η απορύθμιση των αγορών έχει πάντα ως στόχο την κατάργηση περιορισμών που δυσκολεύουν την είσοδο σε κάποια αγορά ή περιορίζουν τον ανταγωνισμό. Ωστόσο, οι νεοφιλελεύθεροι διανοητές υποστηρίζουν ότι υπάρχουν και όψεις της κοινωνικής μας ζωής που χρίζουν όντως κρατικής παρέμβασης. Η δημόσια επιδότηση παιδείας και υγείας (με τη χρήση κουπονιών εκπαίδευσης και υγείας), καθώς και η πρόταση περί ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (μέσω του θεσμού του αρνητικού φόρου εισοδήματος), θεωρούνται όχι μόνο αποδεκτές αλλά και απαραίτητες παρεμβάσεις.

7. Ακολουθώντας το Thoreau, θα λέγαμε ότι «καλύτερη είναι η κυβέρνηση που κυβερνά λιγότερο» κι ότι θα θέλαμε να δούμε αυτή την πορεία να μπορούσε κάποτε να εξελιχθεί στο «τέλεια είναι η κυβέρνηση που δεν κυβερνά καθόλου». Ωστόσο, ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι ουτοπικός και δεν καλεί τους πολίτες να εναντιωθούν στην κυβέρνηση ή να υποστηρίξουν την άμεση κατάργησή της. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι ο στόχος της ελάχιστης κυβέρνησης, αλλά της κατεύθυνσης προς αυτό το στόχο.

8. Ο νεοφιλελευθερισμός είναι υπέρ της ανοιχτής κοινωνίας. Αρνείται την ουτοπική βία και μπορεί να συνυπάρξει μόνο με την κοινοβουλευτική δημοκρατία των ισορροπιών και των ελέγχων μεταξύ των εξουσιών. Η δημοκρατία είναι το μόνο πολίτευμα που μπορεί να εξασφαλίσει την εναλλαγή των κυβερνήσεων, οπότε και την πολιτική εξέλιξη, χωρίς βία και αιματοχυσία.

9. Το αντίδοτο στον κεντρικό σχεδιασμό είναι η μηχανική της ‘μπουκιάς’ – ένα είδος δηλαδή συντηρητικού εκσυγχρονισμού, που μικρά πολιτικά πειράματα αντικαθιστούν τα μεγαλόπνοα σχέδια και τις ολιστικές προσεγγίσεις.

10. Ο νεοφιλελευθερισμός εμπεριέχει το δημοκρατικό καπιταλισμό αλλά δεν περιορίζεται σε αυτόν. Και δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατικός καπιταλισμός χωρίς κράτος Δικαίου και προστασία των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι πάντα ευκολότερο να ελέγξει κανείς λίγους γραφειοκράτες και πολιτικούς, παρά ολόκληρη την αγορά. Επομένως, όσο μεγαλύτερη είναι η παρεμβατικότητα του κράτους, τόσο πιο μεγάλος ο κίνδυνος διαφθοράς και διαστρέβλωσης.

(*Ως συμπλήρωμα και απάντηση στο κείμενο του Ν. Δήμου ‘10 Θέσεις για τον Φιλελευθερισμό’.)
Read More...

Παρασκευή 1 Ιουλίου 2011

Η επόμενη μέρα

Leave a Comment
Δεν είναι παράξενο που στις σκοτεινές ημέρες της σύγχρονης Ελλάδας κυριαρχούν οι καιροσκόποι και οι μετριότητες. Όσο πιο θολό το τοπίο, τόσο μεγαλύτερη η τάση των νηφάλιων φωνών να επιστρέψουν στο μικρόκοσμό τους, να ιδιωτεύσουν, να αναζητήσουν διεξόδους πέρα και έξω από το θόρυβο της ανοησίας. Το τραγικό είναι ότι πρωταγωνιστές παραμένουν τότε αυτοί που φωνάζουν περισσότερο, χειρονομούν πιο θεατρικά, σπρώχνουν.
Read More...

Σάββατο 25 Ιουνίου 2011

Το μυστήριο των δημοσίων υπαλλήλων

Leave a Comment
Ο ακριβής αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων παραμένει ένα από τα άλυτα μυστήρια του ελληνικού δημοσίου. Μια από τις άμυνες που έχει εξελίξει η παρασιτική φύση του ελληνικού κράτους είναι και η αντίσταση στην πραγματικότητα των μετρήσιμων μεγεθών.

Αν και με ευκολία μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο αριθμός αυτός είναι υπέρμετρα μεγάλος, δεν έχουμε δυστυχώς στη διάθεσή μας καμία εκτίμηση για το πραγματικό του μέγεθος. Πιθανότατα τα μεγέθη που χάνονται στη μαύρη τρύπα της δημοσιονομικής άγνοιας ξεπερνούν αυτά της συνειδητής παραποίησης.
Read More...

Παρασκευή 17 Ιουνίου 2011

Παπανδρέου ΙΙ

Leave a Comment
Ο Ανδρέας Παπανδρέου πίστευε ότι «ή η Ελλάδα θα φάει το χρέος, ή το χρέος θα φάει την Ελλάδα». Φαίνεται ότι είχε δίκιο. Και είναι τελικά μάλλον το χρέος που θα φάει την Ελλάδα – ξεκινώντας από τις κυβερνήσεις που δείχνουν την πρόθεση να του αντισταθούν.

Παρακολουθώντας την πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου Ι, η πρώτη μου σκέψη στράφηκε στις ομοιότητες με την κατάληξη της κυβέρνησης Μητσοτάκη: οι μεταρρυθμιστικές προθέσεις και των δύο πρωθυπουργών, τα φτωχά αποτελέσματα του επιτελείου τους, οι άστοχες επιλογές στελεχών, η λαϊκίστικη αντιπολίτευση, ο αδυσώπητος ενδοκομματικός πόλεμος και, τελικά, το πρόωρο και άδοξο τέλος. Κι η διαφορά που υπάρχει, ότι δηλαδή η πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη οδήγησε σε εκλογές ενώ η πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου Ι οδήγησε απλά σε μια εσωκομματική αλλαγή φρουράς, δεν έχει και μεγάλη σημασία. Και τις δύο κυβερνήσεις τις διαδέχτηκαν τελικά κυβερνήσεις του ‘παραδοσιακού’ ΠΑΣΟΚ.

Read More...

Κυριακή 5 Ιουνίου 2011

Φύλλα Ελευθερίας

Leave a Comment
Κυκλοφόρησε από το «Forum για την Ελλάδα» η έκδοση υπό τον τίτλο «Φύλλα Ελευθερίας». Η ιδιαίτερα προσεγμένη αυτή έκδοση αποτελεί μια συλλογή από 18 αυτοτελή κείμενα σύγχρονης φιλελεύθερης σκέψης, τα οποία προλογίζει η Πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας κα Ντόρα Μπακογιάννη.
Την έκδοση, των 152 σελίδων, επιμελήθηκαν ο δημοσιογράφος Τάκης Μίχας και ο Επιστημονικός Διευθυντής του Forum για την Ελλάδα κ. Δημήτρης Κατσούδας.

Τα κείμενα υπογράφουν,...
σε αλφαβητική σειρά, οι κ.κ. Αναστασόπουλος Γεώργιος, Γενικός Δ/ντής της «Δημοκρατικής Συμμαχίας», Ανδριανόπουλος Ανδρέας, Πρόεδρος του « Forum για την Ελλάδα», Δήμου Νίκος, Συγγραφέας, Καζάκος Πάνος, Καθηγητής του Ε.Κ.Π.Α., Καραβόλιας Ηλίας, Οικονομολόγος, Καραγιάννης Μάνος, Επίκουρος Καθηγητής ΠΑ.ΜΑΚ., Λάβδας Κώστας, Καθηγητής Ευρωπαϊκής πολιτικής και Δ/ντής του Κέντρου Πολιτικής Έρευνας και τεκμηρίωσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Λυμπεράκη Αντιγόνη, Καθηγήτρια Οικονομικών Παντείου Πανεπιστημίου, Μανδραβέλης Πάσχος, Δημοσιογράφος, Μίχας Τάκης, Δημοσιογράφος-Αναλυτής, Παπανδρόπουλος Αθανάσιος, Δημοσιογράφος, Πεϊτσίνης Χάρης, Νομικός, Σαρηγιαννίδης Γιώργος, Σύμβουλος επιχειρήσεων, Σκάλκος Δημήτριος, Γενικός Δ/ντής ΚΕ.ΦΙ.Μ., Τήνιος Πλάτων, Επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιά, Χατζής Αριστείδης, Επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Χουλιάρας Αστέρης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Η κεντρική διάθεση της έκδοσης, η οποία τιμάται 10 ευρώ, γίνεται από τα γραφεία του «Forum για την Ελλάδα» Λ. Συγγρού 47 4ος όροφος, Αθήνα, τηλ 210-9000200 , fax 210-9213420, www.forumgreece.gr

To «Forum για την Ελλάδα» είναι Αστική Εταιρεία Μη Κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που έχει ιδρυθεί με σκοπό την προώθηση των φιλελεύθερων αρχών και πρακτικών στην Ελληνική κοινωνία, θέτοντας ως επίκεντρό του τον σεβασμό στην αξία του ανθρώπου και του πολίτη, καθώς και την προάσπιση και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης των πολιτών. Προωθεί και ενισχύει την ενεργοποίηση και ευαισθητοποίηση όσων πολιτών αγωνιούν για τη μελλοντική εξέλιξη της χώρας και επιθυμούν η Ελλάδα να ακολουθήσει με γοργούς ρυθμούς την πορεία των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων που επιβάλλουν οι νέες συγκυρίες και οι ανάγκες της σύγχρονης εποχής. To "Φόρουμ για την Ελλάδα" είναι μέλος του European Liberal Forum (ELF).

Περισσότερα στοιχεία για το "Forum για την Ελλάδα" μπορείτε να βρείτε στο www.forumgreece.gr.

Υ.Γ. Συμμετέχω κι εγώ στην προσπάθεια αυτή με το κείμενό μου "Περί Διαχωρισμού Εκκλησίας και Κράτους"
Read More...

Παρασκευή 3 Ιουνίου 2011

Γιατί δεν είμαι αγανακτισμένος πολίτης

15 comments
[…] κάποια μέρα μπορεί να αποκτήσουμε μια πραγματικά δημοκρατική κυβέρνηση, μια κυβέρνηση που θα θέλει να λέει στον κόσμο τί συμβαίνει, και τί πρέπει να γίνει, και ποιες θυσίες είναι απαραίτητες, και γιατί.
[George Orwell, Προπαγάνδα και δημοτικός λόγος]
Οι εκδηλώσεις αγανάκτησης και μη-στοχευμένης διαμαρτυρίας μπορούν όντως να αποτελέσουν τον καταλύτη που θα εκβιάσει τον πολιτικό κόσμο στη μεταρρυθμιστική τροχιά που απαιτεί η παρούσα κρίση. Ενδέχεται ωστόσο, και ο κίνδυνος αυτός είναι μεγάλος, να μας οδηγήσουν σε μια οχλοκρατία της πλατείας, όπου κανείς δεν συμφωνεί με κανέναν, λίγοι ξέρουν τί θέλουν, και ακούγονται μόνο όσοι φωνάζουν πιο δυνατά. Μια ομάδα ανθρώπων που το μόνο που τους ενώνει είναι η δυσαρέσκεια και ο θυμός, δεν διαφέρει και πολύ από την έννοια του όχλου. Κι ο όχλος, όσο αγανακτισμένος κι αν είναι, γίνεται με μεγάλη ευκολία εργαλείο στα χέρια του πρώτου τυχοδιώκτη που βρεθεί στο μικρόφωνο.

Read More...

Πέμπτη 26 Μαΐου 2011

Αποχαιρετισμός στα όπλα

1 comment
I have tried to write Paradise
Do not move
Let the wind speak
that is paradise.
Let the Gods forgive what I
have made
Let those I love try to forgive
what I have made.
[Ezra Pound, Notes for Canto CXX]
Η κομματική δράση δεν είναι παιχνίδι για ερασιτέχνες. Η ρομαντική και αφελής ελπίδα οργάνωσης πολιτικών κινημάτων «από τα κάτω» αποδεικνύεται συνήθως ανώφελη και, πολύ συχνά, επικίνδυνη. Η επιβίωση και αποτελεσματικότητα ενός πολιτικού κινήματος καθορίζεται άμεσα από τη συνεκτικότητά του και τους διαθέσιμους πόρους (στελέχη, οικονομική βάση, υποδομές, κλπ.) που μπορούν να τροφοδοτήσουν την ανάπτυξή του. Το πρόβλημα είναι ότι τα κινήματα με υψηλό βαθμό συνεκτικότητας στερούνται συχνά τους απαραίτητους πόρους, ενώ στις περιπτώσεις που οι πόροι αυτοί είναι όντως διαθέσιμοι αυτό γίνεται σε βάρος της συνεκτικότητας. Έτσι, είτε το κίνημα αδυνατεί να τροφοδοτήσει την ανάπτυξή του, είτε χάνει παντελώς το λόγο ύπαρξής του. Το αόρατο χέρι της πολιτικής αγοράς, ενώ οδηγεί συχνά στην εξειδίκευση (σε ατομικό επίπεδο) και προϋποθέτει την ελευθερία κίνησης της πληροφορίας, επιβραβεύει σχεδόν πάντα την τεχνογνωσία και το συμβιβασμό. Η κομματική δράση φαίνεται να είναι απαιτητικό, αλλά και ομαδικό παιχνίδι.

Read More...

Κυριακή 22 Μαΐου 2011

Το τελευταίο ταμπού της μεταπολίτευσης...

Leave a Comment
Προσπάθησα στο παρακάτω άρθρο να γράψω για το πρόβλημα της ρατσιστικής βίας στο κέντρο της Αθήνας. Δεν τα κατάφερα και πολύ καλά ομολογώ. Το άρθρο που έπρεπε να γράψω το έγραψε ο Πάσχος Μανδραβέλης στην Καθημερινή: ‘Το τελευταίο ταμπού της μεταπολίτευσης...
Ο ακροδεξιός ριζοσπαστισμός δεν είναι μόνο πολύ απλοϊκός και συνεπώς εύπεπτος. Είναι και πολύ οικείος σε μια χώρα που εμποτίστηκε από τον λαϊκισμό της παλαβής Αριστεράς. Μπορεί αυτοί οι δύο ριζοσπαστισμοί να είναι απέναντι, αλλά η συλλογιστική τους είναι η ίδια: κάποιοι φταίνε για την κατάσταση (πλουτοκράτες ή μετανάστες), οι δημοκρατικές μέθοδοι δεν λύνουν ουσιαστικά τα προβλήματα, οι πολιτικοί είναι προδότες ή χειραγωγούμενοι από συμφέροντα• αφήστε δε που πάντα υπάρχει και κάποια συνωμοσία (του κεφαλαίου ή της παγκοσμιοποίησης).
Το μόνο ίσως άρθρο που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια που εντοπίζει πραγματικά την πραγματική ρίζα του προβλήματος και εξηγεί και την αδυναμία μας να καταλήξουμε σε λύσεις.
Read More...

Παρασκευή 20 Μαΐου 2011

Ηπείρου και 3ης Σεπτεμβρίου

2 comments
Στο Μάουλμαϊν, στην κάτω Μπούρμα, μισήθηκα από ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων – τη μόνη φορά στη ζωή μου που υπήρξα αρκετά σημαντικός για να μου συμβεί κάτι τέτοιο.
[Πυροβολώντας Ένα Ελέφαντα – George Orwell]
(Σαββάτο στην Αθήνα. Διασχίζω την Ηπείρου με το ταξί.)

Η μετανάστευση δεν είναι ένα φαινόμενο που γεννήθηκε μέσα σε μια νύχτα. Την τελευταία εικοσαετία η χώρα έγινε τόπος υποδοχής εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών που πίστεψαν ότι θα βρίσκανε εδώ ένα καλύτερο μέλλον. Κι ένα πιο ασφαλές μέλλον. Κι όπως αντιμετωπίζουμε όλα τα σημαντικά ζητήματα τα τελευταία χρόνια, έτσι σταθήκαμε απέναντι και στο μεταναστευτικό: κάναμε ότι δεν υπάρχει.
Read More...

Σάββατο 14 Μαΐου 2011

Επανεκκίνηση

Leave a Comment
Ο κ. Σαμαράς απευθύνθηκε από το Ζάππειο σε όλα καφενεία της χώρας επιστρέφοντας το επίπεδο και την ποιότητα της πολιτικής συζήτησης στη δεκαετία του 1980. Το θετικό είναι βέβαια ότι απέσυρε την ψευδαίσθηση της εξαφάνισης του χρέους (Ζάππειο Ι) μέσα σε ενάμιση χρόνο. Το πώς όμως θα πετύχει η προτεινόμενη κρατικοδίαιτη «Επανεκκίνηση» (Ζάππειο ΙΙ) πλεονασματικούς προϋπολογισμούς μετά από 4 χρόνια είναι αρκετά λιγότερο από σαφές. Μυθολογικές ανοησίες του τύπου «Είμαστε Έλληνες! Είμαστε ο σπόρος που δεν πεθαίνει!», μπορεί να ανακουφίζουν την εξάντληση των ψηφοφόρων της πατριωτικής Δεξιάς, αλλά ακούγονται τουλάχιστο αστείες – αν όχι κι επικίνδυνες – στην εποχή του ναδίρ της ελληνικής οικονομίας. Είμαι βέβαιος ότι κανείς δανειστής ή επίδοξος επενδυτής δεν θα συγκινηθεί από τη θεωρία του αθάνατου σπόρου.

Read More...

Τρίτη 10 Μαΐου 2011

Τα επιδέξια ψέματα του κ. Χαζτηστεφάνου

Leave a Comment
Σε συνέντευξή του κ. Χαζτηστεφάνου, δημιουργού του Debtocracy, στο NEWS 247 διαβάζω το παρακάτω:
Αναγνώστης του NEWS 247 έγραψε σχολιάζοντας το ντοκιμαντέρ: «Η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα. Αν σβήσουμε το χρέος τώρα κανείς δεν θα μας δανείζει για δεκαετίες. Πώς θα επιβιώσουμε;»
Του μεταφέρω την ανησυχία του αναγνώστη και μου απαντά ότι φοβόμαστε κάτι που ήδη ισχύει, καθώς δεν είμαστε στις αγορές και δεν μας δανείζουν και η κυβέρνηση φαίνεται ότι με τα μέτρα και το μνημόνιο δεν θα μπορεί να μας βάλει για χρόνια στις αγορές.
Απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα και αναφέρεται στον Λ. Βατικιώτη (σ.σ. επιστημονικός συνεργάτης του Debtocracy), ο οποίος έκανε ένα απλό υπολογισμό που μπορείτε να τον βρείτε και στο FAQ της ιστοσελίδα του Debtocracy.
«Υπολόγισε ότι ακόμα και με τα σημερινά πενιχρά φορολογικά έσοδα, αν σταματήσουμε να αποπληρώνουμε το χρέος, φτάνουν τα λεφτά για όλες τις κοινωνικές ανάγκες» τονίζει ο Α. Χατζηστεφάνου.
Ας δούμε λοιπόν τον υπολογισμό του κ. Βατικιώτη από το FAQ της ιστοσελίδα του Debtocracy.
Είναι εξίσου σημαντικό ότι, ακόμα και με τα υπάρχοντα έσοδα η Ελλάδα θα μπορούσε να ικανοποιήσει η Ελλάδα τις ανάγκες της! Αρκεί μια ματιά στον τρέχοντα κρατικό προϋπολογισμό του 2011 απ’ όπου προέρχονται τα παρακάτω μεγέθη, σε δισ. ευρώ:
ΣΥΝΟΛΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ: 51,6
ΣΥΝΟΛΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ: 52,9
Ένα ακόμη παράδειγμα λαϊκισμού που μπλέκει λιγάκι αλήθεια και πολύ ψέμα για να κατασκευάσει την πραγματικότητα που συμφέρει τον προπαγανδιστή.

  1. Το ποσό που αναφέρεται ως το σύνολο των εξόδων δεν περιλαμβάνει καμία δαπάνη από το πρόγραμμα των Δημόσιων Επενδύσεων. Το οποίο, αν και μειωμένο αισθητά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ανέρχεται στα 8,7 δισ. ευρώ! Σήμερα, οι δημόσιες επενδύσεις χρηματοδοτούνται κατά το μισό περίπου από την ΕΕ. Στο σενάριο που υποστηρίζει ο κ. Βατικιώτης, από πού θα καλυφθεί αυτό το ποσό; Εκτός κι αν υποστηρίζουν ότι πρέπει να μηδενιστούν τελείως οι δημόσιες επενδύσεις και δεν τις θεωρούν «κοινωνικά αναγκαίες». Δεν θα διαφωνήσω απαραίτητα μαζί τους, αλλά ας το ξεκαθαρίσουν.
  2. Το μεγάλο ψέμα όμως είναι ότι προσπαθούν να μας πείσουν ότι το Μνημόνιο δεν χρειάζεται χρησιμοποιώντας στοιχεία που αποτελούν αποτέλεσμα του Μνημονίου. Αν κοιτάξουμε το 2009, ο τελευταίος προ-μνημονιακός προϋπολογισμός είχε δαπάνες ύψους 59,3 δισ. ευρώ (χωρίς να υπολογίζω τους τόκους των δανείων) και έσοδα 48,5 δισ. ευρώ. (Το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων που δεν συμπεριλαμβάνεται στον παραπάνω υπολογισμό παρουσίασε έλλειμμα 7,5 δισ. ευρώ!!) Το ότι η κατάσταση έχει αρχίσει να αντιστρέφεται οφείλεται ακριβώς στη μείωση των δαπανών – λόγω μνημονίου – και την αύξηση των εσόδων – πάλι λόγω μνημονίου. Οπότε, ή το μνημόνιο είναι κακό και αντιστρέφουμε τις ρυθμίσεις που προβλέπονται από αυτό, άρα η λογική του κ. Βατικιώτη δεν ισχύει, ή διατηρούμε την πορεία του μνημονίου, οπότε η λογική του κ. Βατικιώτη δεν ισχύει.

Γι αυτό που είμαι σίγουρος είναι ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι δεν είναι ούτε αδαείς ούτε ανίδεοι. Ξέρουν πολύ καλά τι λένε και τι γράφουνε και δεν έχουν κανένα ηθικό ενδοιασμό να παραποιήσουν την αλήθεια ώστε να εξυπηρετήσουν το μήνυμά τους. Αυτό είναι που θα έπρεπε να έχουμε στο νου μας κάθε φορά που μας φαίνονται βολικές ή αληθοφανείς οι ανοησίες που μας παρουσιάζουν.
Read More...

Παρασκευή 6 Μαΐου 2011

Η μικρή μας πόλη

Leave a Comment
Αν και δεν είμαστε μόνο προϊόντα του περιβάλλοντός μας, όπως αφελώς πιστεύαμε μέχρι πριν από λίγα χρόνια, μόνο κάποιος αλαζονικά ανόητος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι δεν είναι και το περιβάλλον μας που μας καθορίζει. Γυρίζοντας λοιπόν από μια πολύ σύντομη εβδομάδα στην απολαυστική Τοσκάνη, η εικόνα της πόλης μας μου φάνηκε περισσότερο απογοητευτική από όσο θα μπορούσε να εξηγήσει η επιστροφή στη ρουτίνα της καθημερινότητας.
Read More...

Παρασκευή 22 Απριλίου 2011

Κρατική Λειτουργία

Leave a Comment
Το να σκεφτεί κανείς ότι θα μπορούσε να εξαφανίσει την επιρροή της χριστιανικής θρησκείας στον πολιτισμό μας θα ήταν όχι μόνο μάταιο αλλά και παντελώς ανόητο. Αυτό όμως δεν μπορεί να σημαίνει ότι η ζωή μας οφείλει να περιστρέφεται γύρω από τις μεταφυσικές αντιλήψεις της οποιασδήποτε θρησκευτικής οργάνωσης – ούτε καν της «επικρατούσας».
Read More...

Σάββατο 16 Απριλίου 2011

Το πραγματικό έλλειμα

Leave a Comment

Τις τελευταίες ημέρες επανέρχεται στην επικαιρότητα το σενάριο αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους. Υπάρχουν ακόμη και φωνές που υποστηρίζουν την πρωτοφανώς ανήθικη επιλογή της άρνησης εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της χώρας απέναντι στους δανειστές της. Ας υποθέσουμε ότι οι πολιτικές μας ηγεσίες, ανήμπορες να αντέξουν το πολιτικό κόστος των αντιδράσεων, υποκύπτουν στην επιλογή της ανευθυνότητας. Ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα; Ας ρίξουμε μια ματιά στα μετρήσιμα μεγέθη.
Read More...

Πέμπτη 14 Απριλίου 2011

Να σβήσει η Σπίθα

Leave a Comment
Θα έδινε κανείς σημασία στις θολές θεωρίες του κ. Μίκη Θεοδωράκη αν δεν ήταν ένας τόσο διάσημος συνθέτης; Η εύκολη απάντηση είναι πως μάλλον όχι. Πολύ φοβάμαι όμως πως δεν έχουμε την πολυτέλεια να υποτιμήσουμε τη δύναμη των ιδεών που φιλοδοξεί να εκπροσωπήσει ο ιδρυτής της Σπίθας. Θα ήταν νομίζω αφελές να αποδώσουμε την όποια απήχησή τους στη νοσταλγία ενός λαμπερού παρελθόντος μιας μουσικής διασημότητας.

Είναι μάλλον φυσικό η υπεραπλούστευση, οι θεωρίες συνομωσίας και ο φόβος να καλύπτουν το κενό που δημιουργείται όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμες εύπεπτες ιστορίες-εξηγήσεις για μια κοινωνία που περνάει την (ίσως) πιο βαθειά κρίση της ιστορίας της. Η φιλοσοφία του καφενείου και η πολιτική των μαγικών συνταγών είναι ο εύκολος δρόμος που αναγκαστικά ακολουθεί όποιος αρνείται να παρακολουθήσει την περιπλοκότητα των φαινομένων γύρω του.

Read More...

Τρίτη 12 Απριλίου 2011

The Greek Crisis Explained, Trilogy (by NOMINT)

Leave a Comment

Μια εναλλακτική άποψη ως απάντηση στο Debtocracy.

(Αν και λιγάκι υπεραπλουστευτικό στην αντιμετώπισή του, δικαιολογείται μάλλον λόγω του κωμικού χαρακτήρα του. )
Read More...

Σάββατο 9 Απριλίου 2011

The war against cliché

Leave a Comment


Martin Amis: "Literature is the war against cliché" - Όλη η ζωή δεν είναι πόλεμος ενάντια στο cliché;
Read More...

Πέμπτη 7 Απριλίου 2011

Το καλό βιβλίο

Leave a Comment
Με ή χωρίς τη θρησκεία, οι καλοί άνθρωποι μπορούν να φερθούν ωραία και οι κακοί μπορούν να κάνουν κακό. Αλλά για να κάνουν κακό καλοί άνθρωποι, για κάτι τέτοιο χρειάζεται η θρησκεία.
- Steven Weinberg
Την εβδομάδα που πέρασε 12 συνάνθρωποί μας (μεταξύ των οποίων 7 υπάλληλοι των Ηνωμένων Εθνών) θυσιάστηκαν για ένα βιβλίο. Μια ακόμη απόδειξη του παραλογισμού ορισμένων ανθρώπων που γεννιέται και τροφοδοτείται από την παράνοια της απόλυτης θρησκευτικής αλήθειας.

Ο ιεροκήρυκας Jones, επικεφαλής μιας εκκλησίας 50 ατόμων στο Gainesville της Φλόριντα των Η.Π.Α., σκηνοθέτησε ‘λαϊκό δικαστήριο’ με το ποίμνιο του ως ενόρκους και κατηγορούμενο το Κοράνι για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Ω! τι έκπληξη, οι ένορκοι αποφασίσανε ομόφωνα ότι το Κοράνι είναι όντως ένοχο και το δικαστήριο το καταδίκασε σε καύση. Το κοράνι οδηγήθηκε λοιπόν στην πυρά και το βίντεο της φαρσοκωμωδίας αυτής πήρε το δρόμο του για το διαδίκτυο, ως μια ακόμη απόδειξη της ατέλειας του μηχανισμού της εξέλιξης και της ανοησίας που είναι ικανό το είδος μας. Κι αν η ιστορία τελείωνε εδώ, θα είχαμε περιοριστεί απλά στη μεταφυσική αστειότητα κάποιου ασήμαντου πάστορα του Αμερικάνικου Νότου.
Read More...

Τρίτη 5 Απριλίου 2011

Ισλαμικό τέμενος στην Αττική

2 comments
Έχει αρχίσει μάλλον να επιστρέφει η συζήτηση περί ισλαμικού τεμένους, ή πολιτιστικού κέντρου, στην Αττική (δείτε την ανάρτηση του κ. Ανδριανόπουλου στην κεντρική σελίδα του site του. Οι απόψεις που φαίνεται να κυριαρχούν να είναι κυρίως οι δύο παρακάτω:
  1. Όχι – δεν πρέπει να επιτραπεί μια τέτοια εξέλιξη. Πρέπει να προστατέψουμε το χριστιανικό μας πολιτισμό. Πρέπει να αποφύγουμε τον εξισλαμισμό της χώρας μας.
  2. Ναι – οι άνθρωποι αυτοί δικαιούνται ένα χώρο λατρείας και θα έπρεπε να τους τον παρέχει η πολιτεία. Ειδάλλως, τους εξαναγκάζουμε να στραφούν σε υπόγεια και κρυφούς χώρους λατρείας πέρα από το φως και τον έλεγχο της πολιτείας.
Υπάρχει όμως και η επιλογή της ουδετερότητας. Όταν ζητάμε το διαχωρισμό εκκλησίας και κράτους, δεν μπορούμε να περιοριζόμαστε στη χριστιανική εκκλησία. Αν οι συμπολίτες μας μουσουλμάνοι θέλουν να αποκτήσουν το χώρο λατρείας τους, θα έπρεπε να είναι ελεύθεροι να το κάνουν. Αρκεί να βρουν το χώρο και τη χρηματοδότηση. (Σεβόμενοι βέβαια τις πολεοδομικές διατάξεις της εκάστοτε περιοχής, καθώς και τους νόμους της πολιτείας γενικότερα.) Η πολιτεία οφείλει να παραμείνει αμέτοχη κι ουδέτερη. Και η χριστιανική εκκλησία φυσικά το ίδιο.

Η εκκλησία δεν έχει κανένα λόγο στο αν και που θα χτιστεί χώρος λατρείας ή συνάθροισης πολιτών άλλων θρησκειών. Θα πρέπει να περιοριστούν τα καθήκοντά της στους χώρους λατρείας της δικής της θρησκείας.

Υπάρχει μόνο ένα σενάριο που θα έπρεπε να αποφύγουμε: τη χρηματοδότηση του τεμένους από αντιδραστικές κυβερνήσεις όπως αυτή της Σαουδικής Αραβίας. Για να είμαστε όμως συνεπείς, θα πρέπει να μη δεχόμαστε γενικότερα επενδυτικά κεφάλαια από τις βασιλικές οικογένειες χωρών που αρνούνται να σεβαστούν τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών τους. (Να σημειώσω ότι στη Σαουδική Αραβία οι γυναίκες δεν έχουν καν δικαίωμα ψήφου!!)
Read More...

Πέμπτη 31 Μαρτίου 2011

Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

Καλύτερα να σε φοβούνται

Leave a Comment
«Οι πολιτικές διαφωνίες λύνονται με πολιτικό τρόπο» πιστεύει ο δήμαρχος Ιωαννιτών Φίλιππας Φίλιος. Κι απάντησε στη βία των συμβασιούχων και του ΠΑΜΕ ζητώντας την προστασία του Δημαρχείου από την αστυνομία.

Η άλλη επιλογή θα ήταν να συνεχίσει να επιτρέπει σε μια ομάδα ‘αντιεξουσιαστών’, συνδικαλιστών και κομουνιστών ακτιβιστών να συνεχίσουν την κατάληψη του Δημαρχείου, καταργώντας έτσι στην πράξη κάθε δημοκρατική διαδικασία. Ο Δήμαρχος της πόλης όμως δεν έχει το δικαίωμα να καταργεί τον εαυτό του. Όποιο κι αν είναι το αίτημα, δίκαιο ή άδικο, η διεκδίκησή του οφείλει να γίνεται στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου από τους εκλεγμένους εκπροσώπους του Δήμου, ή ενδεχομένως και στις αίθουσες των δικαστηρίων.
Read More...

Παρασκευή 25 Μαρτίου 2011

Πέπλο άγνοιας

Leave a Comment
Συχνά, τα όσα διαδραματίζονται στους δέκτες της τηλεόρασής μας μάς φαίνονται ξένα, αδιάφορα, πολύ μακριά από την πραγματικότητά μας. Παρακολουθώντας τα γεγονότα στη Λιβύη δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε τη διαφορά ανάμεσα σε μια κινηματογραφική παραγωγή και την αλήθεια της βαρβαρότητας που διαδραματίζεται δίπλα μας. Με ευκολία τότε καταφεύγουμε σε ανέξοδα συμπεράσματα και αφήνουμε τη φαντασία μας να παρασυρθεί από σενάρια συνομωσίας και διεθνείς ίντριγκες, όπως ακριβώς στα σενάρια των αγαπημένων μας ταινιών.
Ας φανταστούμε λοιπόν και το παρακάτω σενάριο:
Η Ελληνική Αεροπορία βομβαρδίζει τις τελευταίες δύο εβδομάδες την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Το πυροβολικό και οι μισθοφόροι των Ειδικών Δυνάμεων έχουν περικυκλώσει τα Γιάννενα και καθεστωτικοί ελεύθεροι σκοπευτές βρίσκονται τοποθετημένοι γύρω από σχεδόν όλες τις μεγάλες πλατείες της χώρας. Τα θύματα ξεπερνούν τους 1000 αλλά ο ακριβής αριθμός των νεκρών είναι αδύνατο να προσδιοριστεί μιας και όλοι οι ξένοι ανταποκριτές έχουν εκδιωχτεί από τη χώρα. Σύμφωνα δε με διεθνή πρακτορεία ειδήσεων δεκάδες χιλιάδες προσφύγων έχουν πλέον αρχίσει να πολιορκούν τα σύνορα με την Αλβανία.
Read More...

Παρασκευή 18 Μαρτίου 2011

Ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια

Leave a Comment
(Το κείμενο ετούτης της εβδομάδες έχει έντονες αναφορές στην κωμωδία του Αριστοφάνη ‘Αχαρνείς’, όπως τη μετέγραψε ο Διονύσης Σαββόπουλος στο ομώνυμο έργο του.)

Ο Στρατηγός Λάμαχος: Ο John F. Kennedy ορκίστηκε πρόεδρος των ΗΠΑ την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου του 1961. Η εναρκτήρια ομιλία της προεδρίας του θεωρείται πλέον ένα από τα σπουδαιότερα κείμενα πολιτικής ρητορικής, εγκαινιάζοντας μια ένα εποχή πολιτικών τηλεοπτικών super stars. Ο νέος πατριωτισμός του Kennedy περνούσε μέσα από την έννοια του καθήκοντος των πολιτών απέναντι στην κοινωνία, με μια φράση που βρίσκεται από τότε στο επίκεντρο των πολιτικών αναζητήσεων σε όλες τις Δυτικές δημοκρατίες: «Μη ρωτάς τί μπορεί η χώρα σου να κάνει για σένα. Ρώτα τί μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου».
Read More...

Παρασκευή 11 Μαρτίου 2011

Παράνομοι Αφορισμοί

Leave a Comment
Αυτός που αρνείται τη θεωρία της εξέλιξης και πιστεύει ότι η γη δημιουργήθηκε σε 6 ημέρες είναι αθεράπευτα αφελής. Αυτός που είναι διατεθειμένος να λιθοβολήσει τον αδελφό του επειδή τον παρακίνησε να λατρέψει άλλους θεούς είναι αδίστακτος δολοφόνος. Αυτός που υποστηρίζει ότι όσοι δεν ακολουθούν τον ηθικό του κώδικα αξίζουν την αιώνια τιμωρία της κόλασης είναι επικίνδυνα αφελής. Αυτός που κηρύττει ότι η χρήση προφυλακτικών είναι αμαρτία και οδηγεί, με την απειλή της Θείας τιμωρίας, εκατομμύρια πιστών στην κόλαση του AIDS είναι απάνθρωπος εγκληματίας. Αυτός που υποβάλλει την κόρη του στο ισόβιο βασανιστήριο της κλειτοριδεκτομής είναι βάρβαρος – το χειρότερο είδος βαρβάρου. (Κι όσοι ανέχονται με τη σιωπή τους αυτό το έγκλημα, είναι κι αυτοί συνένοχοι αυτής της κτηνωδίας.)
Read More...

Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011

Ο Εφιάλτης του Δημόσιου Χρέους

Leave a Comment
«Υπάρχουν 10^11 άστρα στο γαλαξία. Αυτό ήτανε κάποτε τεράστιο νούμερο. Αλλά είναι μονάχα εκατό δισεκατομμύρια. Είναι μικρότερο από το δημόσιο χρέος! Αυτά τα λέγαμε παλιά αστρονομικά νούμερα. Τώρα πια πρέπει να τα λέμε οικονομικά νούμερα». Richard Feynman
Συχνά αναφερόμαστε στο δημόσιο χρέος σαν να ήταν απλά ένα τεχνοκρατικό μέγεθος που αφορά μονάχα τους γραφειοκράτες του Υπ.Οικ. και τους αναλυτές της Moody’s. Το Δημόσιο Χρέος όμως, αποτελεί το μεγαλύτερο ίσως έγκλημα των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης.
Read More...

Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 2011

Ο Θάνατος του Εμποράκου

Leave a Comment
Let me tell you how it will be;
There's one for you, nineteen for me.
'Cause I’m the taxman,
Yeah, I’m the taxman.
[Taxman – The Beatles]
Έχουμε όλοι συμφιλιωθεί με το γεγονός ότι οφείλουμε να συμβάλουμε στα κοινά έξοδα της πολιτείας μας. Δεν είναι παράλογο όμως να θεωρούμε τις παρακάτω δύο προϋποθέσεις ως αυτονόητες γι αυτή μας τη συμμετοχή: α) το βάρος να μην είναι υπέρογκο των εσόδων μας – να μη δυσκολεύεται δηλαδή δυσανάλογα η δική μας ευημερία σε βάρος άλλων, και β) να υπάρχει κάποιος βαθμός ανταποδοτικότητας στις υπηρεσίες που απολαμβάνουμε ως πολίτες.

Θα μπορούσε μάλλον να ισχυριστεί κανείς με ευκολία, και βάσιμα, ότι καμία από αυτές τις προϋποθέσεις δεν ισχύει στην παρούσα φάση της ελληνικής πολιτείας. Από τη μια μεριά, η φορολογία επιβαρύνει δυσανάλογα όσους συνειδητά αναλαμβάνουν τη συμμετοχή τους, ή δεν μπορούν καν να την αποφύγουν, προς όφελος των φοροφυγάδων. Από την άλλη, πέρα από τους κοινωνικούς λαθρεπιβάτες, υπάρχει μεγάλη μερίδα πολιτών που αρνείται να τροφοδοτήσει πλέον ένα σύστημα από το οποίο απουσιάζει κάθε μορφή ανταποδοτικότητας. Κι είναι και αδύνατο και άδικο να προσπαθεί η κυβέρνηση να μειώσει τη φοροδιαφυγή αν δεν εξασφαλίσει πρώτα ένα ικανοποιητικό βαθμό ανταπόδοσης.
Οι δαπάνες της κυβέρνησης, από 44.8% του ΑΕΠ το 2006, έφτασαν το 53.1% του ΑΕΠ το 2009. Κανείς νομίζω δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έχουν αυξηθεί αντίστοιχα οι υπηρεσίες που παρέχει το κράτος στους πολίτες. Τροφοδοτούμε με τους φόρους μας ένα τεράστιο δημόσιο τομέα που μόνο στόχο φαίνεται να έχει τη διατήρηση του όγκου του και την προστασία των παρασιτικών ομάδων που το ελέγχουν. Ταυτόχρονα, τα ελλείμματα των ΔΕΚΟ έχουν ξεπεράσει τα 15 δισ. ευρώ τα τελευταία χρόνια και εξακολουθούν να κοστίζουν στο δημόσιο περισσότερο από 1.5 δισ. ευρώ ετησίως. Όσο δηλαδή περίπου το μισό έλλειμμα του τακτικού προϋπολογισμού. Κι ενώ το μνημόνιο αναφέρεται σαφώς και στη «διαχείριση και αποκρατικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων», η κυβέρνηση έχει κάνει ελάχιστα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Προτιμώντας προφανώς την ευκολία να συνεχίσει να επιβαρύνει όλους τους πολίτες από το να στραφεί ενάντια στα πολύ ηχηρά κι οργανωμένα συνδικάτα των ΔΕΚΟ. Ποιος όμως είναι διατεθειμένος πια να μοιράζεται το μόχθο του με τους συνδικαλιστές της ΔΕΗ;

Το φορολογικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε αυτή την εβδομάδα είναι με διαφορά το πιο αυστηρό που έχουμε δει στη χώρα μας, ενώ ταυτόχρονα και το πιο ανεύθυνο. Ας αναλογιστούμε λιγάκι το μέγεθος της ειρωνείας: ενώ απειλεί με ποινές φυλάκισης ακόμη και τους μικρο-οφειλέτες του Δημοσίου, δίνει το δικαίωμα στο ίδιο το Δημόσιο να εξοφλεί τους δικούς του οφειλέτες με έντοκα ή ομόλογα. Και βέβαια, οι οφειλέτες του Δημοσίου δεν είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι κακές πολυεθνικές. Αυτές ούτε μπορούν να κρυφτούν από την εφορία, ούτε μπορούσανε ποτέ. Στο στόχαστρο του νομοθέτη είναι η μικρο-μεσαία επιχείρηση που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν πληρώνει τις οφειλές της προς το Δημόσιο γιατί απλά αδυνατεί να ανταπεξέρθει στις πιέσεις τhς κρίσεις και στερείται των απαραίτητων πόρων. Ποιό θα είναι λοιπόν το αποτέλεσμα; Θα γεμίσουν τα δικαστήρια κι οι φυλακές από εμπόρους που αδυνατούν να αποδώσουν το ΦΠΑ; Και ποιος θα αναλάβει το κόστος αυτής της επιχείρησης – το οποίο υποθέτω δεν θα είναι κι αυτό καθόλου ευκαταφρόνητο;

Η κυβέρνηση φάνηκε αρχικά, σε επίπεδο εξαγγελιών τουλάχιστο, να έχει την τόλμη να οδηγήσει το κράτος στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Σύντομα όμως οι όποιες ελπίδες μας αντικαταστάθηκαν από απογοήτευση και οργή. Συμβιβάστηκε με τους φαρμακοποιούς και τους γιατρούς του Δημοσίου, άφησε σχεδόν ανέγγιχτους τους συμβολαιογράφους και περιόρισε το πεδίο δράσης της στα εισπρακτικά μέτρα εναντίων των πολλών και σιωπηρών πολιτών. Κι αντί να οδηγήσει την αγορά σε ένα ριζοσπαστικό κύμα απελευθέρωσης κι απορυθμίσεων, προτίμησε τις επιφανειακές λύσεις που θα καλύπτανε απλώς τις βασικές τις υποχρεώσεις απέναντι στην Τρόικα. Συνδυασμένες επιπλέον κι από τους θεατρινισμούς των τελευταίων ημερών με αφορμή τη μορφή εκμετάλλευσης της Δημόσιας περιουσίας.
Αυτή τη βδομάδα, η Αθήνα τυλίχτηκε ξανά στις φλόγες των καθεστωτικών και των γνωστών-αγνώστων. «Σε καμιά περίπτωση δεν θα δεχθούμε να γίνουμε αυτόχειρες ούτε θα χειροκροτήσουμε την αφαίμαξη και την αφαίρεση των κατακτήσεών μας», δήλωσε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ. Δυστυχώς δεν υπάρχει κανείς να του απαντήσει εκ μέρους όλων εμάς των υπολοίπων που πληρώνουμε τα προνόμιά του και τα ελλείμματα που δημιουργεί η επιχείρηση για την οποία δουλεύει. Και σύντομα, με τη στήριξη του νομοθέτη, θα έχει και το δικαστή να στηρίζει αυτές του τις «κατακτήσεις» απειλώντας και την ίδια μας την ελευθερία.
Read More...

Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου 2011

Το λευκό των ματιών τους

Leave a Comment
The Whites of Their Eyes: The Tea Party's Revolution and the Battle over American History - Jill Lepore (Princeton University Press. October 10, 2010)

Είναι μάλλον σύνηθες το φαινόμενο πολιτικά κινήματα να διεκδικούν τον πολιτικό τους χώρο με εργαλείο την ταύτισή τους με μορφές ή περιόδους της ιστορίας ενός λαού. Όσο ριζοσπαστικότερες οι ιδέες τους, τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη τους να τις συνδέσουν με τη νοσταλγία ενός πιο ένδοξου παρελθόντος, μιας πιο ηρωικής εποχής που μπορεί να τους εντάξει στη συνέχεια του ιστορικού χρόνου. Συχνά όμως, τα κινήματα αυτά, καταφεύγουν σε μια ανάγνωση της ιστορίας μονόχρωμη – κατάλληλη μόνο να υποστηρίξει τα πολιτικά τους συνθήματα, αλλά πολύ μακριά από την ιστορική αλήθεια (αν μπορεί κανείς να μιλήσει για «ιστορική αλήθεια» έτσι κι αλλιώς).
Το μονόγραμμα ‘Το λευκό των ματιών τους’ επιχειρηματολογεί ενάντια στον ιστορικό φονταμενταλισμό (historical fundamentalism) «μετρώντας την απόσταση ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν».
Read More...

Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2011

Δεν πληρώνεις

Leave a Comment
Το 1846, η πολιτεία της Μασαχουσέτης στις ΗΠΑ επέβαλε κεφαλικό φόρο σε όλους τους πολίτες της υπέρ της τοπικής εκκλησίας. Ο Henry David Thoreau θεώρησε το φόρο αυτό άδικο, μιας και δεν ήταν μέλος της συγκεκριμένης εκκλησίας, αρνήθηκε να τον πληρώσει και οδηγήθηκε στη φυλακή. («Δεν βλέπω γιατί ο δάσκαλος θα έπρεπε να φορολογηθεί υπέρ του ιερέα.») Ήταν αυτή του η εμπειρία που τον οδήγησε και στη συγγραφή της «Πολιτικής Ανυπακοής», ενός δοκιμίου που επιχειρηματολογεί υπέρ του δικαιώματος των πολιτών να μην υπακούουν σε νόμους του κράτους όταν τους θεωρούν άδικους. Ακολουθώντας τη Σωκρατική παράδοση, ο ειρηνικός ακτιβισμός της πολιτικής ανυπακοής αρνείται το νόμο, στέκεται απέναντί του, αλλά δεν αποφεύγει ποτέ τις συνέπειες των πράξεών του.
Read More...

Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου 2011

AbdelKareem Nabil Soliman

Leave a Comment
Η ζωή του δεν θα ήτανε ποτέ ξανά η ίδια. Τον Οκτώβριο του 2005 ξεσπάνε στο Maharram Beh βίαιες συγκρούσεις μεταξύ μουσουλμάνων και κοπτών χριστιανών. Ο AbdelKareem Nabil Soliman, αυτόπτης μάρτυρας των βίαιων γεγονότων, αποφασίζει να καταγράψει στο blog του τη «βαρβαρότητα, απανθρωπιά, και κλεψιά» των μουσουλμάνων συμπολιτών του. Ήταν μόλις 22 ετών κι ένας από τους πιο υποσχόμενους φοιτητές της Νομικής Σχολής του Ισλαμικού πανεπιστημίου El Azhar – ενός από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του ισλαμικού κόσμου. Το αποτέλεσμα ήταν η άμεση αποβολή του από τη σχολή και, την 26η Οκτωβρίου, ακολουθεί κι η πρώτη του σύλληψή από το καθεστώς Μουμπάρακ.
Ξεπερνώντας χρόνια κατήχησης και θρησκευτικού φανατισμού, είχε τη δύναμη να γράψει: «Πρέπει με θάρρος και τόλμη να εναντιωθούμε σε αυτές τις διδασκαλίες». Αυτές είναι οι διδασκαλίες, υποστήριξε, «που έχουν γίνει πληγή για την ανθρωπότητα και δεν υποστηρίζονται πια παρά μόνο από εξτρεμιστές όπως ο bin Laden, o al Zarqawi, o al Zawaheeri κι οι τραμπούκοι που επιτέθηκαν στους αδερφούς μας Κόπτες, κάψανε τα σπίτια τους, κλέψανε τις περιουσίες τους, και προσπάθησαν να επιτεθούν στους ιερείς τους και να καταστρέψουν τις εκκλησίες τους». Ο Kareem θα περάσει τα χρόνια που ακολουθούν 1470 ημέρες στις φυλακές της Αιγύπτου καταδικασμένος για βλασφημία.
Read More...

Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 2011

Ιστανμπούλ

Leave a Comment
Καθώς κατεβαίνεις την İstiklal από την πλατεία Taxim προς τον πύργο του Γαλατά, απέναντι από την πρεσβεία της Σουηδίας – στο δεξί σου χέρι - θα βρεις ένα μικρό στενάκι που οδηγεί στο ‘soho’ της Ιστανμπούλ. Μια γειτονιά που, συνεπής με την παράδοση της πόλης, χωράει όλα τα χρώματα και τις γεύσεις του κόσμου. Από γεμιστά μύδια σε πάγκους στη μέση του δρόμου - για τους πιο τολμηρούς – μέχρι cocktails, long drinks και πίτσες – για τους πιο παραδοσιακούς τουρίστες, η πόλη λάμπει από την πολυπολιτισμική φιλοξενία της. Όπου ‘φιλοξενία’ δεν σημαίνει τυπική ευγένεια και απλή ανεκτικότητα (αξίες που έτσι κι αλλιώς δεν θα πρέπει να υποτιμούμε), αλλά πραγματική διάθεση των ντόπιων να σε κάνουν να αισθανθείς την πόλη σαν σπίτι σου και γίνεις κι εσύ κομμάτι της πολυφωνίας της.
Read More...

Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2011

Η Δανία του Νότου

Leave a Comment
Βουκουρέστι, Ρουμανία, Ιανουάριος 2011.
Στην πλατεία Unirii, και παρά τη faux μεγαλοπρέπεια (κατάλοιπο της περιόδου Τσαουσέκου), έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε μια από τις κεντρικές πλατείες της Αθήνας. Από τα καταστήματα, τις τράπεζες, τα fast-food καφενεία, μέχρι το κυκλοφοριακό χάος και το γκρίζο της εγκατάλειψης στις προσόψεις των πολυκατοικιών, θα δυσκολευτείς πολύ να εντοπίσεις τις διαφορές. Υπάρχει όμως και κάτι που όντως διαφέρει έντονα. Στην άκρη της πλατείας, οι πιάτσες των ταξί είναι αρκετά πιο ασύμμετρες σε σύγκριση με τις πολύ αυστηρά τακτοποιημένες σειρές των ελληνικών πόλεων. (Τα ταξί είναι ο μόνος ίσως επαγγελματικός κλάδος που σέβεται τη «σειρά» στη χώρα μας.) Στο Βουκουρέστι, η διεκδίκηση του επόμενου επιβάτη είναι παιχνίδι χώρου και οι οδηγοί των ταξί αγωνίζονται μεταξύ τους για να τοποθετήσουν τα οχήματά τους στην πιο πλεονεκτική θέση: όσο πιο κοντά γίνεται στο πεζοδρόμιο και, κατά προτίμηση, δίπλα σε κάποια διασταύρωση. Κι αυτό γιατί οι πελάτες τους δεν είναι υποχρεωμένοι να επιλέξουν το πρώτο όχημα στη σειρά. Έχουν το, για τη χώρα μας απίστευτα παράξενο, δικαίωμα της επιλογής.
Read More...

Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2011

Περιμένοντας τους Bαρβάρους

3 comments
Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;
[Κ.Π. Καβάφης - Περιμένοντας τους Bαρβάρους]
Είναι μάλλον πολιτικά αφελής όποιος δεν μπορεί να διακρίνει το συσχετισμό μεταξύ της πρόσφατης εκλογικής ενίσχυσης της ακροδεξιάς και της ανέγερσης του Μεγάλου Τείχους («φράχτη» ύψους 3 μέτρων, μήκους 12.5 χλμ, εξοπλισμένου με θερμικές κάμερες και ανιχνευτές κίνησης) στον Έβρο.
Read More...