(Το κείμενο ετούτης της εβδομάδες έχει έντονες αναφορές στην κωμωδία του Αριστοφάνη ‘Αχαρνείς’, όπως τη μετέγραψε ο Διονύσης Σαββόπουλος στο ομώνυμο έργο του.)
Ο Στρατηγός Λάμαχος: Ο John F. Kennedy ορκίστηκε πρόεδρος των ΗΠΑ την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου του 1961. Η εναρκτήρια ομιλία της προεδρίας του θεωρείται πλέον ένα από τα σπουδαιότερα κείμενα πολιτικής ρητορικής, εγκαινιάζοντας μια ένα εποχή πολιτικών τηλεοπτικών super stars. Ο νέος πατριωτισμός του Kennedy περνούσε μέσα από την έννοια του καθήκοντος των πολιτών απέναντι στην κοινωνία, με μια φράση που βρίσκεται από τότε στο επίκεντρο των πολιτικών αναζητήσεων σε όλες τις Δυτικές δημοκρατίες: «Μη ρωτάς τί μπορεί η χώρα σου να κάνει για σένα. Ρώτα τί μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου».
Οι Αχαρνείς: Πριν από μερικές ημέρες, μια κυρία με εντυπωσιακό στόμφο και το αφελές θράσος του νεοέλληνα, παρέλασε στα τηλεοπτικά κανάλια διαμαρτυρόμενη για την κακοκαιρία στην Αθήνα και την ‘εγκατάλειψη’ που αισθάνθηκε από πλευράς των Δημοτικών Αρχών: «Δεν μας καθαρίζει ο Δήμος το χιόνι από το πεζοδρόμιο μπροστά στο σπίτι μου!» Η απίστευτη ταλαιπωρία της κυρίας αυτής που αγνοούσε την ύπαρξη και τις δυνατότητες χρήσης του φτυαριού, είναι φυσικά τετριμμένα ευτράπελη. Είναι ωστόσο και χαρακτηριστική ενός τρόπου σκέψης που βρίσκεται ίσως στη βάση της πολιτικής κρίσης των τελευταίων δεκαετιών, και προσφέρει μάλλον και μια κάποια εξήγηση για την αδυναμία της χώρας μας να την αντιμετωπίσει.
Ο Δικαιόπολης: «Τον έκτο χρόνο του Πελοποννησιακού πολέμου, ο Αθηναίος πολίτης Δικαιόπολης συνάπτει χωριστή συνθήκη ειρήνης με τους Σπαρτιάτες. Για τον εαυτό του και την οικογένειά του αποκλειστικά. Ομάδες καρβουνιάρηδων από το Μενίδι ξεκινούν να τον λιντσάρουν ως προδότη. Αλλά ο Δικαιόπολης ετοιμάζεται να γιορτάσει τα Διονύσια. Και το εννοεί. Μαγειρεύει!»
Ο πιο δημοφιλής εθνικός μας μύθος μας είναι η ιδέα ότι οι Έλληνες είναι ελεύθεροι άνθρωποι – ο πιο ελεύθερος κι ο πιο περήφανος λαός. Ο ελεύθερος πολίτης όμως δεν ακολουθεί το στρατηγό Λάμαχο. Δεν αφιερώνει τη ζωή του σε καμία κοινωνία, σε καμία πατρίδα. Δεν ακολουθεί ηγέτες, αλλά και δεν περιμένει, ούτε και απαιτεί, την ελεημοσύνη τους. Ο περήφανος πολίτης δεν περιμένει το Δήμο να καθαρίσει το πεζοδρόμιό έξω από την πόρτα του. Παίρνει το φτυάρι και καθαρίζει την πόρτα του και βοηθά και τους γείτονές του. Ο ελεύθερος πολίτης δεν σκέφτεται τι θα κάνει για τη χώρα του, ούτε όμως και τι θα κάνει η χώρα του γι αυτόν. Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, δεν αρνείται τις ευθύνες του, δημιουργεί, συναλλάσσεται, πειραματίζεται, ρισκάρει. Κι όταν τον κυνηγούν οι «καρβουνιάρηδες απ’ το Μενίδι» (βλέπε: ΠΑΜΕ) κι ο στρατηγός Λάμαχος (βλέπε: Κυβέρνηση) απαιτεί την υπακοή του, ο ελεύθερος πολίτης «πάει παραδίπλα και ανοίγει το μαγαζί των ονείρων του. Εδώδιμα αποικιακά! Μπακάλικο!».
Η τηλεοπτική κυρία του χιονιού δεν «μαγειρεύει». Περιμένει το συσσίτιο του Δήμου και ζει τη ζωή της ακολουθώντας την περικεφαλαία του Λάμαχου. Κι όχι μόνο δεν ακολουθεί το παράδειγμα του Δικαιόπολη, αλλά τον θεωρεί απειλή. Ο Δικαιόπολης είναι το σύμβολο του κακού. Εγωιστής, αναρχικός, καπιταλιστής. Αντικοινωνικός μπακάλης που ετοιμάζει γλέντι όταν η πόλη πάει για πόλεμο. Ο Δικαιόπολης όμως είναι η μόνη μας ελπίδα. Ο Δικαιόπολης είναι ο δικός μας άνθρωπος. Κι αντί να ζητάμε «το κεφάλι του στον πάγκο του χασάπη», πρέπει να σταθούμε δίπλα στο μέρος του χορού που έχει πια μεταστραφεί υπέρ του, συμμετέχει στη γιορτή και στέλνει στο περιθώριο την αποσύνθεση του Λάμαχου και των καρβουνιάρηδων.
Η Σιδηρά Κυρία είχε δίκιο κι ο Δικαιόπολης νομίζω θα συμφωνούσε: «Δεν υπάρχει αυτό το πράγμα που ονομάζουμε κοινωνία. Υπάρχει το ζωντανό μωσαϊκό ανδρών και γυναικών και ατόμων, κι η ομορφιά αυτού του μωσαϊκού και η ποιότητα της ζωής μας θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο ο καθένας από εμάς είναι έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη για τους εαυτούς μας. Κι από το κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να στραφούμε και να βοηθήσουμε με τις δικές μας δυνάμεις αυτούς που έχουν σταθεί ατυχείς.»
Ο Στρατηγός Λάμαχος: Ο John F. Kennedy ορκίστηκε πρόεδρος των ΗΠΑ την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου του 1961. Η εναρκτήρια ομιλία της προεδρίας του θεωρείται πλέον ένα από τα σπουδαιότερα κείμενα πολιτικής ρητορικής, εγκαινιάζοντας μια ένα εποχή πολιτικών τηλεοπτικών super stars. Ο νέος πατριωτισμός του Kennedy περνούσε μέσα από την έννοια του καθήκοντος των πολιτών απέναντι στην κοινωνία, με μια φράση που βρίσκεται από τότε στο επίκεντρο των πολιτικών αναζητήσεων σε όλες τις Δυτικές δημοκρατίες: «Μη ρωτάς τί μπορεί η χώρα σου να κάνει για σένα. Ρώτα τί μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου».
Οι Αχαρνείς: Πριν από μερικές ημέρες, μια κυρία με εντυπωσιακό στόμφο και το αφελές θράσος του νεοέλληνα, παρέλασε στα τηλεοπτικά κανάλια διαμαρτυρόμενη για την κακοκαιρία στην Αθήνα και την ‘εγκατάλειψη’ που αισθάνθηκε από πλευράς των Δημοτικών Αρχών: «Δεν μας καθαρίζει ο Δήμος το χιόνι από το πεζοδρόμιο μπροστά στο σπίτι μου!» Η απίστευτη ταλαιπωρία της κυρίας αυτής που αγνοούσε την ύπαρξη και τις δυνατότητες χρήσης του φτυαριού, είναι φυσικά τετριμμένα ευτράπελη. Είναι ωστόσο και χαρακτηριστική ενός τρόπου σκέψης που βρίσκεται ίσως στη βάση της πολιτικής κρίσης των τελευταίων δεκαετιών, και προσφέρει μάλλον και μια κάποια εξήγηση για την αδυναμία της χώρας μας να την αντιμετωπίσει.
Ο Δικαιόπολης: «Τον έκτο χρόνο του Πελοποννησιακού πολέμου, ο Αθηναίος πολίτης Δικαιόπολης συνάπτει χωριστή συνθήκη ειρήνης με τους Σπαρτιάτες. Για τον εαυτό του και την οικογένειά του αποκλειστικά. Ομάδες καρβουνιάρηδων από το Μενίδι ξεκινούν να τον λιντσάρουν ως προδότη. Αλλά ο Δικαιόπολης ετοιμάζεται να γιορτάσει τα Διονύσια. Και το εννοεί. Μαγειρεύει!»
Ο πιο δημοφιλής εθνικός μας μύθος μας είναι η ιδέα ότι οι Έλληνες είναι ελεύθεροι άνθρωποι – ο πιο ελεύθερος κι ο πιο περήφανος λαός. Ο ελεύθερος πολίτης όμως δεν ακολουθεί το στρατηγό Λάμαχο. Δεν αφιερώνει τη ζωή του σε καμία κοινωνία, σε καμία πατρίδα. Δεν ακολουθεί ηγέτες, αλλά και δεν περιμένει, ούτε και απαιτεί, την ελεημοσύνη τους. Ο περήφανος πολίτης δεν περιμένει το Δήμο να καθαρίσει το πεζοδρόμιό έξω από την πόρτα του. Παίρνει το φτυάρι και καθαρίζει την πόρτα του και βοηθά και τους γείτονές του. Ο ελεύθερος πολίτης δεν σκέφτεται τι θα κάνει για τη χώρα του, ούτε όμως και τι θα κάνει η χώρα του γι αυτόν. Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, δεν αρνείται τις ευθύνες του, δημιουργεί, συναλλάσσεται, πειραματίζεται, ρισκάρει. Κι όταν τον κυνηγούν οι «καρβουνιάρηδες απ’ το Μενίδι» (βλέπε: ΠΑΜΕ) κι ο στρατηγός Λάμαχος (βλέπε: Κυβέρνηση) απαιτεί την υπακοή του, ο ελεύθερος πολίτης «πάει παραδίπλα και ανοίγει το μαγαζί των ονείρων του. Εδώδιμα αποικιακά! Μπακάλικο!».
Η τηλεοπτική κυρία του χιονιού δεν «μαγειρεύει». Περιμένει το συσσίτιο του Δήμου και ζει τη ζωή της ακολουθώντας την περικεφαλαία του Λάμαχου. Κι όχι μόνο δεν ακολουθεί το παράδειγμα του Δικαιόπολη, αλλά τον θεωρεί απειλή. Ο Δικαιόπολης είναι το σύμβολο του κακού. Εγωιστής, αναρχικός, καπιταλιστής. Αντικοινωνικός μπακάλης που ετοιμάζει γλέντι όταν η πόλη πάει για πόλεμο. Ο Δικαιόπολης όμως είναι η μόνη μας ελπίδα. Ο Δικαιόπολης είναι ο δικός μας άνθρωπος. Κι αντί να ζητάμε «το κεφάλι του στον πάγκο του χασάπη», πρέπει να σταθούμε δίπλα στο μέρος του χορού που έχει πια μεταστραφεί υπέρ του, συμμετέχει στη γιορτή και στέλνει στο περιθώριο την αποσύνθεση του Λάμαχου και των καρβουνιάρηδων.
Η Σιδηρά Κυρία είχε δίκιο κι ο Δικαιόπολης νομίζω θα συμφωνούσε: «Δεν υπάρχει αυτό το πράγμα που ονομάζουμε κοινωνία. Υπάρχει το ζωντανό μωσαϊκό ανδρών και γυναικών και ατόμων, κι η ομορφιά αυτού του μωσαϊκού και η ποιότητα της ζωής μας θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο ο καθένας από εμάς είναι έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη για τους εαυτούς μας. Κι από το κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να στραφούμε και να βοηθήσουμε με τις δικές μας δυνάμεις αυτούς που έχουν σταθεί ατυχείς.»
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου