The Whites of Their Eyes: The Tea Party's Revolution and the Battle over American History - Jill Lepore (Princeton University Press. October 10, 2010)
Είναι μάλλον σύνηθες το φαινόμενο πολιτικά κινήματα να διεκδικούν τον πολιτικό τους χώρο με εργαλείο την ταύτισή τους με μορφές ή περιόδους της ιστορίας ενός λαού. Όσο ριζοσπαστικότερες οι ιδέες τους, τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη τους να τις συνδέσουν με τη νοσταλγία ενός πιο ένδοξου παρελθόντος, μιας πιο ηρωικής εποχής που μπορεί να τους εντάξει στη συνέχεια του ιστορικού χρόνου. Συχνά όμως, τα κινήματα αυτά, καταφεύγουν σε μια ανάγνωση της ιστορίας μονόχρωμη – κατάλληλη μόνο να υποστηρίξει τα πολιτικά τους συνθήματα, αλλά πολύ μακριά από την ιστορική αλήθεια (αν μπορεί κανείς να μιλήσει για «ιστορική αλήθεια» έτσι κι αλλιώς).
Το μονόγραμμα ‘Το λευκό των ματιών τους’ επιχειρηματολογεί ενάντια στον ιστορικό φονταμενταλισμό (historical fundamentalism) «μετρώντας την απόσταση ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν».
Μετρά την απόσταση αυτή με βυθομετρήσεις στον ωκεανό του χρόνου. Εδώ, τώρα, επιπλέουμε στην επιφάνεια των χτες. Παρακάτω στροβιλίζεται το γαλαζοπράσινο της παιδικής ηλικίας. Βαθύτερα ακόμη βρίσκεται το σκοτάδι του πολύ παλιά. Αλλά ο δέκατος όγδοος αιώνας, ω, ο δέκατος όγδοος αιώνας βρίσκεται οργιές πιο κάτω.
Σε καμία άλλη χώρα δεν ασκεί η ιστορία του λαού της τόσο μεγάλη επιρροή στο πολιτικό της παρόν όσο στις Η.Π.Α. Τα ιδρυτικά κείμενα του έθνους, καθώς και τα πρόσωπα που έχουν συνδεθεί με τη συγγραφή τους, έχουν αποκτήσει αγιογραφική υπόσταση και στοιχειώνουν όλες σχεδόν τις πολιτικές διαμάχες. Όλες οι πολιτικές πτέρυγες επιδιώκουν να έχουν την ‘ευλογία’ του Jefferson, του Franklin, του Paine, του Adams, και να δώσουν νόημα στη ρητορεία τους συνδέοντάς τη με τις ιδρυτικές αξίες του έθνους. Η Jill Lepore, καθηγήτρια Αμερικανικής Ιστορίας του πανεπιστημίου Harvard και τακτική αρθρογράφος του περιοδικού The New Yorker, δεν αρνείται την αξία της ιστορικής μελέτης, κάθε άλλο. Απλά θα προτιμούσε οι άνθρωποι «να μελετούσαν την επανάσταση αντί να τη χρησιμοποιούν για να διατυπώνουν τα πολιτικά τους επιχειρήματα.»
Τις 30 Απριλίου του 2010, η Sarah Palin εμφανίζεται στην εκπομπή του Bill O’Reilly στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News. Το Κόμμα του Τσαγιού έχει ήδη αρχίσει να κάνει αισθητή την παρουσία του στην πολιτική σκηνή των Η.Π.Α. και η πρώην κυβερνήτης της Αλάσκα πλασάρει τον εαυτό της, πολύ έξυπνα ομολογουμένως, στην ηγεσία του κινήματος. Ο Bill O’Reilly, με το γνωστό σαρκαστικά ρητορικό του ύφος, τη ρωτά: «Γιατί πιστεύετε ότι η Αμερική είναι Χριστιανικό έθνος;». «Κανείς δεν χρειάζεται να με πιστέψει», απαντά η Palin. «Μπορείτε απλά να ανατρέξετε στα πρώτα κείμενα των Ιδρυτών Πατέρων (Founding Fathers) και να δείτε πως σχεδίασαν τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Σύνταγμα ώστε να επιτρέπουν στην Ιουδαιο-Χριστιανική πίστη να είναι το θεμέλιο της ζωής μας». Και αργότερα, στην ίδια συνέντευξη: «[Οι Ιδρυτές Πατέρες] είναι ξεκάθαροι ότι θα δημιουργούσαμε Δίκαιο βασισμένο στο Θεό της Βίβλου και τις Δέκα Εντολές.» Το ότι οι περισσότεροι από τους Ιδρυτές Πατέρες δεν ήταν καν Χριστιανοί δεν προβληματίζει καθόλου τη Sarah Palin.
Είναι αλήθεια ότι το Κόμμα του Τσαγιού είναι πολύ πιο ανομοιογενές ως κίνημα από ότι θα προτιμούσε η Sarah Palin ή θα ήθελε να μας κάνει να πιστέψουμε. Το ότι καταφέρνει να συνδέσει την πολιτική του ατζέντα με τα κείμενα και τα πρόσωπα των Ιδρυτών Πατέρων, η Jill Lepore το αποδίδει α) στη μέθοδο της ‘επιλεκτικής ανάγνωσης’ που επιτρέπει τη μονόχρωμη ερμηνεία κάθε κειμένου, αλλά και β) στην ίδια την ανομοιογένεια των πρωταγωνιστών της Αμερικάνικης επανάστασης. Τα ιδρυτικά κείμενα των Η.Π.Α. δεν είναι ούτε ιερά, ούτε θεόπνευστα κείμενα. Είναι εξίσου προϊόντα συμβιβασμών, μικροπρέπειας, εσωτερικών αντιφάσεων και συγκρούσεων, όσο και όντως πρωτοπόρα κείμενα πολιτικής διανόησης της εποχής τους.
Η μονόχρωμη όμως ανάγνωση της Αμερικάνικης Επανάστασης δεν αποτελεί προνόμιο της ριζοσπαστικής Δεξιάς. Σαράντα χρόνια πριν, «τον Μάιο του 1970, ο Howard Zinn ήταν ένας από τους περίπου εκατό αντιπολεμικούς διαδηλωτές που συνελήφθηκαν επειδή μπλόκαραν το δρόμο προς μια στρατιωτική βάση στη Βοστώνη. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Zinn είπε στο δικαστήριο ότι δρούσε ακολουθώντας ‘τη μεγάλη παράδοση του Κόμματος Τσαγιού της Βοστώνης’.»
Ορίστε και η χιουμοριστική πλευρά του ζητήματος: η Sarah Palin κι ο Howard Zinn συνεχιστές της ίδιας παράδοσης!
Είναι όντως παράξενο που οι μονόχρωμες αναγνώσεις της ιστορίας καταφέρνουν να σαγηνεύουν το συναισθηματισμό των πολιτών. Η Jill Lepore καταφέρνει να μας πείσει ότι οι πολιτικά φορτισμένες αναγνώσεις της ιστορίας οδηγούν αναγκαστικά σε παρερμηνείες και υπεραπλουστεύσεις. Στο άρθρο της ‘Οι εντολές’ (The New Yorker, 17-01-2001) που συνοδεύει το ‘The Whites of Their Eyes’, καταλήγει:
Αν το Σύνταγμα είναι ένα βιολί, είναι επίσης κι η μουσική που έχει ποτέ παιχτεί με αυτό. Κάποια από αυτή τη μουσική είναι όμορφη, μεγάλο μέρος της είναι βαρετή, κάποια από αυτή ακούγεται σαν κόλαση.
Ξέχασε ότι μέρος αυτής της μουσικής συνοδεύει ενίοτε και κωμικές παραστάσεις της «ανεξάρτητης» δημοσιογραφίας του Fox News.
Είναι μάλλον σύνηθες το φαινόμενο πολιτικά κινήματα να διεκδικούν τον πολιτικό τους χώρο με εργαλείο την ταύτισή τους με μορφές ή περιόδους της ιστορίας ενός λαού. Όσο ριζοσπαστικότερες οι ιδέες τους, τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη τους να τις συνδέσουν με τη νοσταλγία ενός πιο ένδοξου παρελθόντος, μιας πιο ηρωικής εποχής που μπορεί να τους εντάξει στη συνέχεια του ιστορικού χρόνου. Συχνά όμως, τα κινήματα αυτά, καταφεύγουν σε μια ανάγνωση της ιστορίας μονόχρωμη – κατάλληλη μόνο να υποστηρίξει τα πολιτικά τους συνθήματα, αλλά πολύ μακριά από την ιστορική αλήθεια (αν μπορεί κανείς να μιλήσει για «ιστορική αλήθεια» έτσι κι αλλιώς).
Το μονόγραμμα ‘Το λευκό των ματιών τους’ επιχειρηματολογεί ενάντια στον ιστορικό φονταμενταλισμό (historical fundamentalism) «μετρώντας την απόσταση ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν».
Μετρά την απόσταση αυτή με βυθομετρήσεις στον ωκεανό του χρόνου. Εδώ, τώρα, επιπλέουμε στην επιφάνεια των χτες. Παρακάτω στροβιλίζεται το γαλαζοπράσινο της παιδικής ηλικίας. Βαθύτερα ακόμη βρίσκεται το σκοτάδι του πολύ παλιά. Αλλά ο δέκατος όγδοος αιώνας, ω, ο δέκατος όγδοος αιώνας βρίσκεται οργιές πιο κάτω.
Σε καμία άλλη χώρα δεν ασκεί η ιστορία του λαού της τόσο μεγάλη επιρροή στο πολιτικό της παρόν όσο στις Η.Π.Α. Τα ιδρυτικά κείμενα του έθνους, καθώς και τα πρόσωπα που έχουν συνδεθεί με τη συγγραφή τους, έχουν αποκτήσει αγιογραφική υπόσταση και στοιχειώνουν όλες σχεδόν τις πολιτικές διαμάχες. Όλες οι πολιτικές πτέρυγες επιδιώκουν να έχουν την ‘ευλογία’ του Jefferson, του Franklin, του Paine, του Adams, και να δώσουν νόημα στη ρητορεία τους συνδέοντάς τη με τις ιδρυτικές αξίες του έθνους. Η Jill Lepore, καθηγήτρια Αμερικανικής Ιστορίας του πανεπιστημίου Harvard και τακτική αρθρογράφος του περιοδικού The New Yorker, δεν αρνείται την αξία της ιστορικής μελέτης, κάθε άλλο. Απλά θα προτιμούσε οι άνθρωποι «να μελετούσαν την επανάσταση αντί να τη χρησιμοποιούν για να διατυπώνουν τα πολιτικά τους επιχειρήματα.»
Τις 30 Απριλίου του 2010, η Sarah Palin εμφανίζεται στην εκπομπή του Bill O’Reilly στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News. Το Κόμμα του Τσαγιού έχει ήδη αρχίσει να κάνει αισθητή την παρουσία του στην πολιτική σκηνή των Η.Π.Α. και η πρώην κυβερνήτης της Αλάσκα πλασάρει τον εαυτό της, πολύ έξυπνα ομολογουμένως, στην ηγεσία του κινήματος. Ο Bill O’Reilly, με το γνωστό σαρκαστικά ρητορικό του ύφος, τη ρωτά: «Γιατί πιστεύετε ότι η Αμερική είναι Χριστιανικό έθνος;». «Κανείς δεν χρειάζεται να με πιστέψει», απαντά η Palin. «Μπορείτε απλά να ανατρέξετε στα πρώτα κείμενα των Ιδρυτών Πατέρων (Founding Fathers) και να δείτε πως σχεδίασαν τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Σύνταγμα ώστε να επιτρέπουν στην Ιουδαιο-Χριστιανική πίστη να είναι το θεμέλιο της ζωής μας». Και αργότερα, στην ίδια συνέντευξη: «[Οι Ιδρυτές Πατέρες] είναι ξεκάθαροι ότι θα δημιουργούσαμε Δίκαιο βασισμένο στο Θεό της Βίβλου και τις Δέκα Εντολές.» Το ότι οι περισσότεροι από τους Ιδρυτές Πατέρες δεν ήταν καν Χριστιανοί δεν προβληματίζει καθόλου τη Sarah Palin.
Είναι αλήθεια ότι το Κόμμα του Τσαγιού είναι πολύ πιο ανομοιογενές ως κίνημα από ότι θα προτιμούσε η Sarah Palin ή θα ήθελε να μας κάνει να πιστέψουμε. Το ότι καταφέρνει να συνδέσει την πολιτική του ατζέντα με τα κείμενα και τα πρόσωπα των Ιδρυτών Πατέρων, η Jill Lepore το αποδίδει α) στη μέθοδο της ‘επιλεκτικής ανάγνωσης’ που επιτρέπει τη μονόχρωμη ερμηνεία κάθε κειμένου, αλλά και β) στην ίδια την ανομοιογένεια των πρωταγωνιστών της Αμερικάνικης επανάστασης. Τα ιδρυτικά κείμενα των Η.Π.Α. δεν είναι ούτε ιερά, ούτε θεόπνευστα κείμενα. Είναι εξίσου προϊόντα συμβιβασμών, μικροπρέπειας, εσωτερικών αντιφάσεων και συγκρούσεων, όσο και όντως πρωτοπόρα κείμενα πολιτικής διανόησης της εποχής τους.
Η μονόχρωμη όμως ανάγνωση της Αμερικάνικης Επανάστασης δεν αποτελεί προνόμιο της ριζοσπαστικής Δεξιάς. Σαράντα χρόνια πριν, «τον Μάιο του 1970, ο Howard Zinn ήταν ένας από τους περίπου εκατό αντιπολεμικούς διαδηλωτές που συνελήφθηκαν επειδή μπλόκαραν το δρόμο προς μια στρατιωτική βάση στη Βοστώνη. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Zinn είπε στο δικαστήριο ότι δρούσε ακολουθώντας ‘τη μεγάλη παράδοση του Κόμματος Τσαγιού της Βοστώνης’.»
Ορίστε και η χιουμοριστική πλευρά του ζητήματος: η Sarah Palin κι ο Howard Zinn συνεχιστές της ίδιας παράδοσης!
Είναι όντως παράξενο που οι μονόχρωμες αναγνώσεις της ιστορίας καταφέρνουν να σαγηνεύουν το συναισθηματισμό των πολιτών. Η Jill Lepore καταφέρνει να μας πείσει ότι οι πολιτικά φορτισμένες αναγνώσεις της ιστορίας οδηγούν αναγκαστικά σε παρερμηνείες και υπεραπλουστεύσεις. Στο άρθρο της ‘Οι εντολές’ (The New Yorker, 17-01-2001) που συνοδεύει το ‘The Whites of Their Eyes’, καταλήγει:
Αν το Σύνταγμα είναι ένα βιολί, είναι επίσης κι η μουσική που έχει ποτέ παιχτεί με αυτό. Κάποια από αυτή τη μουσική είναι όμορφη, μεγάλο μέρος της είναι βαρετή, κάποια από αυτή ακούγεται σαν κόλαση.
Ξέχασε ότι μέρος αυτής της μουσικής συνοδεύει ενίοτε και κωμικές παραστάσεις της «ανεξάρτητης» δημοσιογραφίας του Fox News.
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου