Περιμένοντας τους Bαρβάρους

Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;
[Κ.Π. Καβάφης - Περιμένοντας τους Bαρβάρους]

Είναι μάλλον πολιτικά αφελής όποιος δεν μπορεί να διακρίνει το συσχετισμό μεταξύ της πρόσφατης εκλογικής ενίσχυσης της ακροδεξιάς και της ανέγερσης του Μεγάλου Τείχους («φράχτη» ύψους 3 μέτρων, μήκους 12.5 χλμ, εξοπλισμένου με θερμικές κάμερες και ανιχνευτές κίνησης) στον Έβρο.

Ο υπουργός κ. Παπουτσής δηλώνει τις τελευταίες ημέρες ότι «η ελληνική κοινωνία έχει ξεπεράσει τα όριά της όσον αφορά στη δυνατότητα υποδοχής παράνομων μεταναστών». «Η Ελλάδα δεν αντέχει άλλο», μας λέει. Ονομάζοντας όμως τους μετανάστες παράνομους επειδή παραβιάζουν τη σχετική νομοθεσία, ο κ. υπουργός καταφεύγει απλώς σε μια πολιτική ταυτολογία. Αν για παράδειγμα, υποθετικά πάντα, αποφασίζαμε αύριο να νομιμοποιήσουμε όλους τους μετανάστες που ήδη βρίσκονται στη χώρα και να επιτρέψουμε τη μετανάστευση σε όσους επιθυμούν να εγκατασταθούν και να εργαστούν στην Ελλάδα, η συζήτηση περί «παράνομων μεταναστών» δεν θα είχε πια νόημα.
Οπότε, υποθέτω, η ουσία του σκεπτικού του βρίσκεται μάλλον στο δεύτερο σκέλος της δήλωσης: «Η Ελλάδα δεν αντέχει άλλο». Τι σημαίνει όμως αυτή η φράση; Έχει η κυβέρνηση στα χέρια της κάποια μυστική μελέτη που υπολογίζει τον αριθμό μεταναστών που «αντέχει» η οικονομία της χώρας; Σίγουρα όχι, μιας και κάτι τέτοιο είναι πρακτικά και θεωρητικά αδύνατο. Ένας τέτοιος υπολογισμός θα απαιτούσε όχι μόνο μια τόσο ακριβή εικόνα της οικονομίας που είναι πρακτικά αδύνατη να συγκεντρωθεί κεντρικά (το «πρόβλημα της πληροφορίας»), αλλά και δυνατότητα πρόβλεψης του μέλλοντος που είναι θεωρητικά αδύνατη (η υπόθεση του «ανοιχτού μέλλοντος»).

Μιας και δεν υπάρχουν λοιπόν μετρήσιμα στοιχεία που μπορούν να υποστηρίξουν τη θεωρία της «υπερπλήρους Ελλάδας», η υποστηρικτές της καταφεύγουν συχνά σε ανεκδοτολογικές αναφορές με φόντο τις υποβαθμισμένες συνοικίες της Αθήνας. Είναι σίγουρο ότι η αδιαφορία που επέδειξε η πολιτεία στην χάραξη πολιτικής ένταξης και ενσωμάτωσης των μεταναστών, έχει όντως δημιουργήσει προβλήματα στην ποιότητα της ζωής κάποιων συμπολιτών μας. Δεν είναι όμως καθόλου σαφές το πώς η ανέγερση τείχους στον Έβρο θα αναβαθμίσει κάποια συνοικία της Αθήνας που πάσχει σήμερα από κοινωνικές εντάσεις. Υπάρχει κάποια ανάλυση κόστους/οφέλους που μας κατευθύνει στο κλείσιμο των συνόρων αντί της επιλογής της προώθησης της ενσωμάτωσης, των τοπικών πολιτικών ενίσχυσης και αναβάθμισης του περιβάλλοντος, της παροχής κινήτρων ανάπτυξης και αποφυγής της γκετοποίησης; (Πολιτικές που ενδεχομένως θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν και άμεσα ή έμμεσα κι από τους ίδιους τους μετανάστες.) Πολύ φοβάμαι ότι η κυβέρνηση επέλεξε το Μεγάλο Τείχος όχι ως μέθοδο λύσης κάποιου προβλήματος, αλλά απλά ως πολιτική απάντηση στις ενισχυτικές τάσεις της εγχώριας ακροδεξιάς.

Και δεν είναι μόνο η επιλεγμένη μέθοδος που βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση, αλλά κι ο ίδιος ο στόχος. Σύμφωνα πάντα με τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού, στόχος της κυβέρνησης είναι «να παραμείνουν στην Ελλάδα μόνο εκείνοι οι μετανάστες που έχουν δικαίωμα διεθνούς προστασίας ή δικαίωμα ασύλου στη χώρα μας. Κανείς άλλος. Όλοι οι υπόλοιποι θα πρέπει να πάρουν καθαρά το μήνυμα. Θα φύγουν από την Ελλάδα, είτε με εθελοντικό επαναπατρισμό είτε με υποχρεωτική απέλαση.» Αν η κυβέρνηση δεν καταφύγει σε παράνομες ομαδικές απελάσεις, με ποιον τρόπο θα οδηγηθούν σε υποχρεωτικές απελάσεις οι περισσότεροι από 500 χιλιάδες παράνομοι μετανάστες που βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα; Το πρώτο πράγμα που κάνει ένας μετανάστης που φοβάται την απέλαση είναι να καταστρέψει όλα τα έγγραφα που μπορούν να προδώσουν τη χώρα προέλευσής του. Σε ποια χώρα λοιπόν θα απελαθεί και με ποια κριτήρια;

Πέρα από τους καθαρά ανθρωπιστικούς λόγους, είναι στο άμεσο συμφέρον μας να δεχόμαστε μετανάστες στη χώρα μας. Οι μετανάστες και αυξάνουν τον πλούτο της χώρας και εμπλουτίζουν τον πολιτισμό της. Και τα στελέχη της κυβέρνησης που βιάζονται να δημιουργήσουν φοβίες και μύθους για τους μετανάστες, παράνομους ή μη, τα παραπέμπω σε παλαιότερες δηλώσεις του ίδιου του πρωθυπουργού:
«Οι φοβίες αυτές και οι μύθοι αυτοί είναι οι εξής: Πρώτα απ' όλα, ότι οι μετανάστες ήρθαν για προσωρινή διαμονή και γρήγορα θα φύγουν. Δεν είναι αλήθεια. Ότι το μεταναστευτικό φαινόμενο είναι παροδικό. Θα σταματήσει κάποια στιγμή, και ότι μπορούμε να το σταματήσουμε. Και αυτό δεν είναι αλήθεια. Ότι οι μετανάστες είναι υπεύθυνοι για τα προβλήματα εγκληματικότητας στη χώρα μας. Δεν είναι αλήθεια. Ότι οι μετανάστες μας παίρνουν τις δουλειές. Επίσης δεν είναι αλήθεια. Ότι οι μετανάστες απειλούν την ταυτότητά μας και την εθνική μας συνοχή. Επίσης αυτό δεν έχει βάση. Ότι οι μετανάστες δεν μπορούν να αποκτήσουν ελληνική συνείδηση, να υπηρετήσουν την Ελλάδα ως πατρίδα τους, να αναλάβουν και αυτοί τις υποχρεώσεις ισότιμα με τους υπόλοιπους Έλληνες πολίτες. Κι αυτό δεν είναι αλήθεια. Ότι οι μετανάστες αποτελούν ένα βάρος για τη χώρα μας, για την Ελλάδα. Δεν είναι αλήθεια.»