Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2012

Η Βίβλος του Άθεου

9 comments

Σχόλιο για το βιβλίο ‘Η Βίβλος του Άθεου’, του Christopher Hitchens. (Όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Books’ Journal – Τεύχος 26, Δεκέμβριος 2012)

Η θρησκευτική πίστη ακροβατεί μεταξύ της αδυναμίας του φόβου για το άγνωστο και της αλαζονικής βεβαιότητας για τη μία και μοναδική αλήθεια. Χρειάζονται μεγάλα αποθέματα θράσους για να διακηρύσσει κανείς την «ταπεινότητά» του, ενώ ισχυρίζεται ταυτόχρονα ότι γνωρίζει τα πάντα για τη δημιουργία του κόσμου, το παρελθόν και το μέλλον του. Πολύ επιτυχημένα ομολογουμένως, καταφέρνει να συνδυάσει την Αγάπη με τις πιο αποτρόπαιες βιαιότητες και το Λόγο με την παραίτηση από κάθε ίχνος ορθολογισμού και νηφάλιας αναζήτησης. «Απαιτεί το μέγιστο της δουλικότητας και της ταπείνωσης, ζητώντας σου να πιστεύεις ότι συνελήφθης και εγενήθης εν αμαρτία και να υπακούεις έναν αυστηρό δημιουργό. Αλλά, σε ανταπόδοση, σε θέτει στο κέντρο του σύμπαντος και σε διαβεβαιώνει ότι είσαι το προσωπικό αντικείμενο ενός θείου σχεδίου.» 
Το ερώτημα που γεννιέται δεν είναι καθόλου κολακευτικό για την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Όπως σημειώνει κι ο Κρίστοφερ Χίτσενς στην εισαγωγή της ανθολογίας ‘Η Βίβλος του Άθεου’: «Πως έγινε και αυτές οι κακοήθεις ανοησίες απέκτησαν τόση δύναμη; Και γιατί είμαστε σε συνεχή διαμάχη με τους βίαιους και μισαλλόδοξους πιστούς αυτών των ανοησιών;» 

Η ‘Βίβλος του Άθεου’ δεν είναι βέβαια Βίβλος. Η ατυχέστατη μετάφραση του τίτλου ‘The Portable Atheist’ όχι μόνο αδικεί το βιβλίο, αλλά και οπλίζει με ένα ακόμη πλαστό τεκμήριο την πλευρά του θρησκευτικού παραλογισμού που ισχυρίζεται ότι κι ο αθεϊσμός δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια μορφή θρησκείας. Αν κάνουμε αυτή την παραδοχή, τότε κι ο αθεϊσμός τοποθετείται με ευκολία στη μεγάλη σουπιέρα του σχετικισμού: ο άθεος, δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν ακόμη φονταμενταλιστή που συμμετέχει στο παιχνίδι του πολέμου των θρησκειών.

Ο αθεϊσμός όμως δεν μπορεί να έχει Βίβλους, μιας και δεν περιέχει ως στάση κανέναν μεταφυσικό ισχυρισμό, θρησκευτικό δόγμα, ή σύστημα ηθικής. Εκεί που ο αγνωστικιστής λέει απλώς ‘δεν ξέρω’, ο άθεος συμπληρώνει: ‘Ούτε εγώ ξέρω. Αδυνατώ όμως να πιστέψω κάτι για το οποίο δεν έχω την παραμικρή ένδειξη, δεν στέκει σε καμία λογική διεργασία κι έρχεται συχνά σε άμεση σύγκρουση με τα ευρήματα και τις μεθόδους της επιστήμης.’ Αν αναλογιστεί κανείς το εύρος και την ένταση των θρησκευτικών ισχυρισμών, δύσκολα μπορεί να αποφύγει το συμπέρασμα ότι η άρνηση της πίστης είναι λογικά αναπόφευκτη. (Κανείς νοήμων άνθρωπος άλλωστε, όπως πολύ σωστά παρατηρεί ο Ρίτσαρντ Ντόκινς, δεν είναι πια διατεθειμένος να υποστηρίξει σοβαρά την ύπαρξη του Δία, του Θορ ή των νεράιδων.)

Κι όσο πιο μεγάλο το εύρος και η ένταση αυτή την θρησκευτικών ισχυρισμών, τόσο μεγαλύτερη και η μανία των ακολούθων της να τους επιβάλουν και στους υπόλοιπους ανθρώπους, αλλόθρησκους ή άπιστους. Όταν είσαι απόλυτα βέβαιος ότι κατέχεις τη μία και μοναδική αλήθεια, χρειάζεται απάνθρωπη αυτοσυγκράτηση για να μην παρασυρθείς στη βίαιη επιβολή της. Γράφει ο Χίτσενς:
Οι πιστοί μάχονται αλλήλους σχετικά με την ορθή ερμηνεία των γραφών τους και συχνά φονεύουν ομόπιστους, επειδή διαφωνούν σε δογματικά ζητήματα. Αυτές οι απόκρυφες ενδοθρησκευτικές διαμάχες έχουν αναχαιτίσει την πορεία του πολιτισμού και οι σημερινές εκδοχές τους θα μπορούσαν να τον καταστρέψουν. 
Το Μάιο του 2007, ο Κρίστοφερ Χίτσενς δημοσιεύει το βιβλίο του ‘Ο Θεός δεν είναι μεγάλος – πώς η θρησκεία δηλητηριάζει τα πάντα’ κορυφώνοντας την επίθεσή του στις οργανωμένες θρησκείες. Μετά την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, ο Χίτσενς αποφάσισε ότι δεν έχουμε πια την πολυτέλεια ως πολιτισμός να αγνοούμε την απειλή του θρησκευτικού φανατισμού. Η θρησκευτική πίστη δεν είναι μονάχα άστοχη, αλλά και επικίνδυνη. Όχι μόνο ‘δεν υπάρχει θεός’, αλλά ‘ευτυχώς δεν υπάρχει’. Μιας και, αν υπήρχε, οι άνθρωποι θα έπρεπε ‘να ζουν κάτω από μια απαράλλαχτη ουράνια δικτατορία που θα μπορούσε να διαβάζει το μυαλό μας ενώ κοιμόμαστε, να μας καταδικάζει για εγκλήματα σκέψης και να μας τιμωρεί ακόμη και μετά το θάνατό μας’. Όπως συνήθιζε να λέει, με το γνωστό του σαρκαστικό ύφος, η δικτατορία αυτή θα ήταν χειρότερη από μια αιώνια Βόρεια Κορέα. Μιας κι από τη Βόρεια Κορέα μπορείς τουλάχιστο να ελπίζεις ότι το μαρτύριο τελειώνει με το θάνατό σου.

Συνοδευτικά του ‘Ο Θεός δεν είναι μεγάλος’, πρωτοκυκλοφορεί τον ίδιο χρόνο και ‘Η Βίβλος του Άθεου’, ως μια εκτεταμένη βιβλιογραφική αναφορά στην παράδοση του αγνωστικισμού και του αθεϊσμού. Ο Χίτσενς ήθελε να δείξει ότι η σκέψη του ανήκει σε μια παράδοση αγνωστικισμού κι αθεϊσμού που ξεκινά από την Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη και συνεχίζει να αναπτύσσεται μέχρι και τις μέρες μας. Το αποτέλεσμα είναι μια ανθολογία που απλώνεται σε όλα τα είδη γραφής (από την ποίηση μέχρι το φιλοσοφικό δοκίμιο) και καλύπτει το πλήρες φάσμα σχεδόν της ιστορίας του αθεϊσμού (από το Λουκρήτιο μέχρι και το Ρίτσαρντ Ντόκινς). Κι είναι φυσικά αναπόφευκτο μια τέτοια ανθολογία να έχει πάντα, εξ ορισμού σχεδόν, και τις παραλήψεις της.

Το προσωπικό μου παράπονο είναι ότι αφήνει εκτός το εξαιρετικό δοκίμιο του Ράσελ, ‘Γιατί δεν είμαι Χριστιανός’. Δεν πειράζει όμως. Το το πολύ συγκινητικό αυτοβιογραφικό δοκίμιο της Άιαν Χίρσι Άλι, ‘Πως (και γιατί) έγινα άπιστη’, με το οποίο και κλείνει η ανθολογία, υπερκαλύπτει την παράλειψη:
Όταν τελικά παραδέχτηκα ότι ήμουν άπιστη, ήταν διότι απλώς δεν μπορούσα πια να παριστάνω την πιστή. Η εγκατάλειψη του Αλλάχ ήταν μια μακρά και επίπονη διαδικασία, και προσπάθησα να αντισταθώ όσο μπορούσα. Σε όλη μου τη ζωή ήθελα να είμαι μια καλή θυγατέρα της πατριάς μου και αυτό σήμαινε, πάνω απ’ όλα, ότι έπρεπε να είμαι μια καλή μωαμεθανή, που είχε μάθει να υπακούει στις εντολές του Θεού – που, στην πράξη, σήμαινε υποταγή στον αδελφό μου, στον πατέρα μου και αργότερα στον άντρα μου.
Και πιο κάτω:
Τελικά, φαντάζομαι ότι ήταν τα βιβλία και τα αγόρια που με έσωσαν. Όσες σκληρές προσπάθειες και αν κατέβαλα για να υποταγώ στο θέλημα του Αλλάχ, η επιθυμία μέσα μου δεν έλεγε να σβήσει – σεξουαλική επιθυμία, πραγματική και επείγουσα, που ακόμα και το ενδεχόμενο της Κόλασης δεν μπορούσε να καταπνίξει. Ντρεπόμουν που ένιωθα έτσι, αλλά όταν ο πατέρας μου μου ανακοίνωσε ότι θα με πάντρευε με έναν ξένο, συνειδητοποίησα ότι δεν μπορούσα να κλειδωθώ για πάντα στην κρεβατοκάμαρα ενός άντρα που με άφηνε αδιάφορη.
Το έσκασα. Κατέληξα στην Ολλανδία.
Στο ελληνικό σχολείο (Θρησκευτικά Β’ Λυκείου), τα παιδιά διδάσκονται ότι «έχει επισημανθεί τεκμηριωμένα ότι η έλλειψη σωστής θρησκευτικής αγωγής δημιουργεί το ψυχικό κενό και την υπαρξιακή αγωνία, που χαρακτηρίζουν το σύγχρονο άνθρωπο. Στο βάθρο του Θεού οι οπαδοί του υλιστικού ευδαιμονισμού και της ατομικής χρησιμοθηρίας τοποθετούν και λατρεύουν τα είδωλα της σαρκολατρίας και της ηδονιστικής εγωπάθειας.» Βιβλία κι αγόρια. Αυτό ήταν το μυστικό της Χίρσι Άλι.

Τον Ιανουάριο του 2010, κυκλοφόρησε το ευρωβαρόμετρο με θέμα ‘Επιστήμη και Τεχνολογία’. Σε ένα από τα κεφάλαια της αναφοράς, η έρευνα προσπαθεί να μετρήσει πόσοι πολίτες πιστεύουν ότι ‘εξαρτόμαστε πάρα πολύ από την επιστήμη και όχι αρκετά από την πίστη’. Στην Ελλάδα, μόνο το 19% διαφώνησε. Οι υπόλοιποι, είτε ήταν ουδέτεροι, είτε πιστεύανε ότι χρειάζεται να αυξηθεί ο ρόλος της πίστης στον πολιτισμό μας. Υποπτεύομαι ότι το ποσοστό των διαφωνούντων σήμερα θα ήταν ακόμη μικρότερο. Δεν χρειάζεται να ταξιδέψουμε μακριά για να δούμε που οδηγεί η αλαζονική βεβαιότητα για τη μία και μοναδική αλήθεια.

Βιβλία κι αγόρια. Και κορίτσια. Κι ίσως το σκάσουμε κι εμείς σύντομα.

Αντί επιλόγου: Το ‘Η Βίβλος του Άθεου’ αποτελεί μια πολύ χρήσιμη αναφορά, αλλά δεν μπορεί να σταθεί μόνο του στη βιβλιοθήκη μας. Χρειάζεται να συνοδευτεί από το ‘Ο Θεός δεν είναι μεγάλος’ του Κρίστοφερ Χίτσενς και το εκπληκτικό ντοκιμαντέρ, παραγωγής BBC, του Τζόναθαν Μίλερ, ‘Αθεϊσμός: μια σύντομη ιστορία της δυσπιστίας’.

9 Σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

''Στο ελληνικό σχολείο (Θρησκευτικά Β’ Λυκείου), τα παιδιά διδάσκονται....''

ευτυχώς ποτέ και κανείς δεν έδωσε σημασία στα θρησκευτικά β' λυκείου, :)

πιο σοβαρά τώρα, σπουδαίος ο Χίτσενς και συμφωνώ ότι η μετάφραση του τίτλου αδικεί το βιβλίο.

Ανώνυμος είπε...

Θα σχολιάσω μόνο αυτό: "Δεν χρειάζεται να ταξιδέψουμε μακριά για να δούμε που οδηγεί η αλαζονική βεβαιότητα για τη μία και μοναδική αλήθεια"...Όσο αφελές ακούγεται το ότι τη μία και μοναδική αλήθεια κατέχει η εκάστοτε θρησκεία, άλλο τόσο αφελές (για να μην πω ότι κάποιοι το διατυμπανίζουν για ιδιοτελείς σκοπούς) είναι όταν τη θέση της θρησκείας σ'αυτό το "απόφθεγμα" παίρνει η επιστήμη.

ΣΑΚΗΣ είπε...

Τζόναθαν Μίλερ, ‘Αθεϊσμός: μια σύντομη ιστορία της δυσπιστίας’
Mηπως εχεις υποψιν σου που μπορει να βρεθει αυτο το ντοκιμαντερ και αν υπαρχουν ελληνικοι υποτιτλοι; Ευχαριστω

Γ.Σαρηγιαννίδης είπε...

@ΣΑΚΗΣ: https://www.youtube.com/watch?v=dVsb0lxv_Kg (Αυτό είναι το πρώτο επεισόδιο. Μπορείς να τα βρεις όλα στο youtube.

Γ.Σαρηγιαννίδης είπε...

@Anonymous 2: Δεν υπάρχει καμία μορφή επιστήμης που ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί τη μία και μοναδική αλήθεια.

ΣΑΚΗΣ είπε...

Eυχαριστω

ο Ασκοπος είπε...

Ο Χριστιανισμος ειναι ο ιδιος ο Κυριος που πηρε Ανθρωπινη σαρκα για να σωσει τον Ανθρωπο απο την Αμαρτια και τον Θανατο.Ο Χριστος δεχτηκε τοσο μισος απο τους Ανθρωπους της εποχης του που αποφασισε να σηκωσει τα βαρη ολης της Ανθρωποτητας ωστε να εγκαθιδρυσει στο Συμπαν την Βασιλεια των Ουρανων.Ο σκοπος του Κυριου απο την αρχη της Δημιουργιας του Ανθρωπου ειναι η κοινωνια Αγαπης με Εκεινον.Αυτος ο σκοπος εξακολουθει να ισχυει σε ολο τον κοσμο ανεξαιρετως.

Το Αγιο Πνευμα ως το Τριτο Προσωπο της Μιας Θεοτητας διδασκει τον Θειο λογο του σε ολα τα εθνη και καλει ολους τους Ανθρωπους ανεξαιρετως να γινουν μετοχοι του Ακτιστου Φωτος και να απολαμβανουν Αιωνιως την απολυτη μακαριοτητα του Θεου.Ο Θεος παντοτε ενεργει στα πλαισια της Αγαπης και απο αγαπη καλει τον κοσμο να σταματησει καθε ειδους αδικια και να επικρατησει η παγκοσμια ειρηνη σε ολο το Συμπαν.

Εσεις οι Αθεοι που μιλατε για πνευματικη τυφλωση της Θρησκειας μαθετε οτι το Αγιο Πνευμα διδασκει την αγνοτητα αλλα και την δικαιοσυνη της σκεψης.Ο σκοπος της Αληθειας ειναι να απαλλαξει τον Ανθρωπο απο τα δεσμα της πνευματικης τυφλωσης του που ειναι ο Εγωισμος και η Υπερηφανεια του.Εξαιτιας της Αλαζονειας του ο Ανθρωπος εχει φτασει σε πολεμους και εχει καταντησει ενα αγριο θηριο που αντι να αποσκοπει στην προσφορα της κοινωνιας και στην βοηθεια των αδυναμων κοιταζει μονο να περναει καλα,αλλα να μην ενδιαφερεται για τις δυσκολιες που βιωνουν οι αλλοι.

ο Ασκοπος είπε...

Το μονο που θα πρεπει να μας απασχολει ειναι η παγκοσμια Ειρηνη σε ολο τον κοσμο και οχι να κατηγορουμε τον Θεο για τις δικες μας ασχημες επιλογες.Το γεγονος οτι εμεις δεν ειμαστε αξιοι να ειμαστε σε αρμονικη συνυπαρξη και εχει φτασει στο σημειο η Ανθρωποτητα να χωριζεται σε εχθρικες ομαδες δεν σημαινει πως για την κακια μας και για το μισος μας απεναντι στον συνανθρωπο μας φταιει ο Κυριος.Εμεις φταιμε που χωριστηκαμε απο τον Θεο και εμεις φταιμε που δειχνουμε μισος στον Συνανθρωπο μας.Ας μην επιρριπτουμε τις ευθυνες μας σε Εκεινον που μας δημιουργησε απο την αρχη για να μας κανει Θεους και να απολαμβανουμε Αιωνιως την Θεϊκή του δόξα,αλλα να κανουμε παγκοσμιως την αυτοκριτικη μας και να μαθαινουμε απο τα λαθη μας.


Δυστυχως οσο εξακολουθουν να υπαρχουν τα συμφεροντα στον κοσμο τοσο περισσοτερο θα αυξανεται και το κακο.Εξαλλου το παραδειγμα αυτο αποδεικνυεται και στην οικονομικη κριση στην Ελλαδα.Ζουμε στην μια εποχη υλισμου αλλα και πνευματικης τυφλωσης οπου το μονο που μας ενδιαφερει ειναι ο Εαυτος μας και μονο τον Εαυτο μας κοιταμε.Ειμαστε στην κοινωνια των Εαυτουληδων οπου δεν μας ενδιαφερουν τα προβληματα του αλλου αλλα μας ενδιαφερει μονο η δικη μας καλοπεραση και το δικο μας συμφερον.Αλλα μιας και μιλαμε για Κοινωνια θα πρεπει να κατανοησουμε το μεγεθος της Ανθρωπινης κακιας αλλα και τις τρομερες επιπτωσεις του Εγωισμου που φερνει ο καθε Ανθρωπος στο κοινωνικο συνολο.Δυστυχως στις μερες μας ο καθενας κανει οτι θελει χωρις να γνωριζει τις επιπτωσεις που επιδρουν παγκοσμιως σε ολο τον κοσμο.Και φυσικα ολο το κακο συμβαινει στον κοσμο επειδη υπαρχουν κακοι Ανθρωποι που ειναι Αλαζονες και Εγωιστες και κοιταζουν μονο το συμφερον.

Με τον ιδιο τροπο που εσεις μιλατε για Αλαζονεια των Χριστιανων πιστων επειδη εκφραζουν σε ολη την Ανθρωποτητα την Αληθεια μπορω και εγω ως χριστιανος να κατηγορω και εσας τους Αθεους που νομιζετε οτι μπορειτε να αμφισβητειτε την Υπαρξη του Θεου την στιγμη που ο Χριστος ως το δευτερο Προσωπο της Αγιας Τριαδας αφησε φανερα σημαδια της Υπαρξης Του οπως ειναι ο Σταυρος του καθως και τα εκατομμυρια εργα των Αγιων σε ολη την ιστορια.Επισης εσεις οι Αθεοι χωρις να ειστε καν Θεοι εκφραζετε με σιγουρια την αποψη σας οτι δεν υπαρχει ο Θεος.Εκει πλεον η Αλαζονεια της Αθεϊστικης λογικης φτανει στο απογειο με το να νομιζετε πως μπορειτε να γνωρισετε τον Θεο και να καταρριψετε ετσι απλα την ανυπαρξια του,ενω παρουσιαστηκε ο Ιδιος αυτοπροσωπως στη Γη και απεδειξε στον κοσμο τον πλουτο του Ελεους Του και την Αγαπη Του.

Να ξεκαθαρισω πως εμεις οι Χριστιανοι δεν αναφερουμε δικες μας Αληθειες και ουτε πλαθουμε ιστοριες ωστε να ξεγελασουμε τον κοσμο οπως ξεγελατε εσεις οι Αθεοι τον κοσμο με τις Αθεϊστικες σκοταδιστικες σας αποψεις.Εμεις μιλαμε για την Αληθεια επειδη μας αποκαλυφθηκε ο ιδιος ο Χριστος στην Ιστορια.Το γεγονος οτι εσεις οι Αθεοι δεν θελετε να πιστεψετε στην Υπαρξη Του και θεωρειτε το γεγονος της πρωτης Παρουσιας Του ως ψεμα δεν σημαινει οτι εμεις ειμαστε Αλαζονες επειδη μιλαμε με σιγουρια για την Αληθεια.Εμεις οι Χριστιανοι ειμαστε σιγουροι για την Υπαρξη του Θεανθρωπου Χριστου,αλλα εσεις οι Αθεοι εξαιτιας της υπερηφανειας της λογικης σας και της Αλαζονειας σας αποστρεφεστε συνειδητα και στα πλαισια της ασχημης προαιρεσης σας τον Εναν και Αληθινο Θεο.

ο Ασκοπος είπε...

Θα αναφερουμε καποιες σημαντικες αντιληψεις του Αθεϊσμου οσον αφορα τα ζητηματα της Ηθικης,της Ελευθεριας και της Δικαιοσυνης ωστε να αποδειχθει ποσο σκοταδισμος υπαρχει στην αρετη της Αθεϊας.

Πρωτον για τους Αθεους δεν υπαρχει Θεος που οπως αναφερουμε αποδεικνυουν με την ψευτικη σιγουρια τους το απογειο της Αλαζονειας τους.Επιπλεον οι Αθεοι δεν θελουν να υπαρχει Θεος ωστε να κανουν οτι θελουν και οσο κακο θελουν χωρις επιπτωσεις.

Επιπλεον εφοσον για τους Αθεους δεν υπαρχει Θεος προφανως θελουν να εχουν απολυτη ελευθερια βλαπτοντας τους αλλους χωρις επιπτωσεις και χωρις να υπαρχει ταξη απο την Δικαιοσυνη.Με απλα λογια θελουν οι Αθεοι να ζουν στην απολυτη ελευθερια ακομα και αν αυτο σημαινει να βλαπτουν τους αλλους χωρις να υπαρχουν επιπτωσεις και τιμωριες.


Αλλη μια αντιληψη του Αθεϊστικού σκοταδισμού ειναι ο επαινος του Ερωτα.Λενε οι Αθεοι οτι ειναι λαθος που ο Θεος ζηταει αγνοτητα στο σωμα και στην ψυχη και οτι ο μονος δρομος για την ευτυχια ειναι ο επαινος της Ασωτειας.

Οι Αθεοι με απλα λογια κατακρινουν την αγνοτητα που ζηταει ο Θεος στον Ανθρωπο και επαινουν τη ασωτεια διχως ορια.Αυτη η αντιληψη οπως αποδεικνυεται ειναι μια απο τις Αρετες του Αθεϊσμού.


Ετσι λοιπον η Αρετη της Αθειας οδηγει τον Ανθρωπο στην στρεβλωση της Αληθειας και στον δρομο του σκοταδισμου και του επαινου της Ασωτειας.

Αποδεικνυεται οτι ο Ανθρωπος οχι μονο δεν ειναι αξιος να ειναι καλος και εναρετος,αλλα αυτοκαταστρεφεται και δεν μπορει να ζησει χωρις τον Θεο.

Η Αθεια ειναι ακριβως ο ιδιος ο σκοταδισμος οπου με τις αντιληψεις της οδηγει τον Ανθρωπο αυτοπροσωπως στην αυτοκαταστροφη του και μακρια απο την Αγαπη του Χριστου.

Ο Χριστος ειναι ο Ενας και Αληθινος Θεος οπου με το Ακτιστο Φως Του θα εγκαθιδρυσει την Βασιλεια των Ουρανων και η Ανθρωποτητα με τον Κυβερνητη ολης της Δημιουργιας θα ζει στην Αιωνιοτητα της Ειρηνης,της Αγαπης και της Χαρας.