Τρίτη 9 Αυγούστου 2011

Ναρκωτικά και Φιλελευθερισμός

2 comments
Η κ. Γιαννάκου, ως επικεφαλής της Κ.Ο. της Ν.Δ. στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δηλώνει ενάντια της πρότασης του υπουργείου Δικαιοσύνης σχετικά με την αποποινικοποίηση της χρήσης ουσιών. Σε πρόσφατο άρθρο της στην Καθημερινή γράφει:
Γιατί να είναι παράνομες οι ναρκωτικές ουσίες; Γιατί η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, την οποία η χώρα μας την έχει κυρώσει, καθώς και τις τροποποιήσεις της, απαγορεύει την παραγωγή, εμπορία και διακίνηση αυτών των ουσιών για λόγους προστασίας της υγείας του ανθρώπου.
Επίσης, γιατί το σύνολο της διεθνούς υγειονομικής πολιτικής έχει απαγορευτικό χαρακτήρα με τον ενδελεχή έλεγχο κάθε φαρμάκου που κυκλοφορεί στη λογική του «ωφελέειν, μη βλάπτειν».
Και παρακάτω:
«Ποιος είναι ο στόχος της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας; Είναι μήπως η καταπολέμηση της διακίνησης των ναρκωτικών; Η μείωση της χρήσης; Η επίθεση στο οργανωμένο έγκλημα; Ή μήπως απλούστατα η περίφημη αποσυμφόρηση των φυλακών και η ιδεολογική ικανοποίηση των οπαδών ενός ιδιότυπου φιλελευθερισμού;»
(Αν σε αυτόν τον ιδιότυπο φιλελευθερισμό έχω συμμάχους όπως ο Becker κι ο Friedman, νομίζω ότι δεν ενοχλούμαι πολύ από την αντίθετη άποψη της κ. Γιαννάκου.)

Η κ. Γιαννάκου είχε και παλαιότερα υποστηρίξει παρόμοιες θέσεις. Την απάντησή μου είχα τότε αναπτύξει στο κείμενο ‘Ναρκωτικά και Φιλελευθερισμός’ το οποίο συμπεριλαμβάνω παρακάτω.
Επιχειρήματα υπάρχουν πολλά από όλες τις πλευρές και είναι θετικό που η συζήτηση συνεχίζεται. Ωστόσο, αυτό που αδυνατώ να κατανοήσω είναι η εμμονή κάποιων ανθρώπων να θέλουν να ελέγχουν το πώς θα διαχειριστώ εγώ το σώμα μου και την ιδιωτική μου ζωή. Τι θα έλεγε η κ. Γιαννάκου να μην ασχολούμαι εγώ με την ιδιωτική της ζωή και να με αφήσει κι αυτή ήσυχο; Ή τουλάχιστο, να μου εξηγήσει πώς επηρεάζεται η ζωή της αν εγώ αποφασίσω να κάνω χρήση της οποιασδήποτε ουσίας στην ησυχία της κρεβατοκάμαρας ή του σαλονιού μου.

Ναρκωτικά και Φιλελευθερισμός

‘Στο άρθρο ΙΙΙ-167 παρ. 1 [του Σχεδίου Συντάγματος της Ευρώπης], όπου με ευρωπαϊκό νόμο θα καθοριστούν έννοιες ποινικών αδικημάτων για την καταπολέμηση των οποίων η Ένωση θα αναπτύξει δράση, πρέπει η υπάρχουσα αναφορά στην «παράνομη διακίνηση ναρκωτικών» να εμπλουτιστεί και να συγκεκριμενοποιηθεί έτσι ώστε να καλύπτει ρητά την παράνομη διακίνηση, εμπορία και χρήση ναρκωτικών.’ Ομιλία της κας Μαριέττας Γιαννάκου στην Ολομέλεια της Συνέλευσης για το Μέλλον της Ευρώπης της 4ης Ιουλίου 2003 με θέμα: Σχέδιο Συντάγματος, τόμος ΙΙ - Αναθεωρημένο σχέδιο κειμένου του Μερών ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV - Βρυξέλλες, 4 Ιουλίου 2003 (απόσπασμα – πηγή: www.giannakou.gr).

Είναι φανερό ότι η κα Γιαννάκου, όχι μόνο δε συζητά την απελευθέρωση της εμπορίας-παραγωγής, έστω των «μαλακών», ναρκωτικών, αλλά ζητάει να γίνει και μέρος του νέου Ευρωπαϊκού Συντάγματος η πολιτική της απαγόρευσης και της ποινικοποίησης (ακόμη και της χρήσης ναρκωτικών). Η κα Υπουργός Παιδείας, συντάσσεται έτσι με τα πιο συντηρητικά (με την έννοια της συντήρησης και ισχυροποίησης του παρόντος καθεστώτος) ρεύματα της Ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Η πρότασή της όμως, όχι μόνο δεν αποτελεί λύση του προβλήματος, αλλά οδηγεί σε χειροτέρευση της υπάρχουσας κατάστασης.
Από την άλλη μεριά, η φιλελεύθερη στάση πρέπει να είναι η υποστήριξη της απελευθέρωσης (τουλάχιστο) των μαλακών ναρκωτικών. Προσωπικά, πιστεύω ότι το κράτος και οι γραφειοκρατικοί του μηχανισμοί πρέπει να είναι ‘υπηρέτες των πολιτών και όχι εξουσιαστές τους’ (όπως υποστηρίζει και ο πρωθυπουργός κ. Καραμανλής) και συνεπώς δεν μπορούν να έχουν το δικαίωμα να παρεμβαίνουν στις διατροφικές ή φαρμακευτικές μας επιλογές. Ο φιλελευθερισμός όμως δεν είναι μόνο μια ιδεολογικά (ηθικά) ανώτερη επιλογή, αλλά και μια πρακτικά πιο αποδοτική στρατηγική.

Μιας και εύκολα μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι η παρούσα κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική, οι πολίτες της Ευρώπης (και της Ελλάδας) καλούμαστε να επιλέξουμε ουσιαστικά ανάμεσα στις επόμενες δύο στρατηγικές: α) ισχυροποίηση των κατασταλτικών μηχανισμών και κλιμάκωση της απαγορευτικής πολιτικής, ή β) σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς και χρήσης των (μαλακών τουλάχιστο) ναρκωτικών. Για να αντιμετωπίσουμε όμως ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα να συμφωνήσουμε ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα αυτό.
Η θέση μου είναι ότι η κοινωνία δεν απειλείται από τα ναρκωτικά, αλλά από τα τεράστια κέρδη που αποφέρει το εμπόριό τους υπό το παρόν καθεστώς. Μόνο στις Η.Π., το καθεστώς της ποινικοποίησης διοχετεύει περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στον εγκληματικό υπόκοσμο, που οδηγούνται (αφορολόγητα) στις τσέπες μεγαλο-εγκληματιών, ελεγχόμενων από αυτούς πολιτικών και τρομοκρατικών οργανώσεων. Ο Jeffrey A. Miron υποστηρίζει ότι γίνονται σήμερα στις Η.Π.Α. 25%-75% περισσότεροι φόνοι από ότι θα γινότανε αν δεν υπήρχε το καθεστώς της ναρκω-απαγόρευσης.

Η πολιτική όμως της απαγόρευσης είναι το ίδιο αποτυχημένη και στη μείωση της χρήσης. Στις χώρες με την πιο σκληρή πολιτική ναρκω-απαγόρευσης (Η.Π.Α., Αγγλία, Γαλλία), η συχνή χρήση κάνναβης (last year use) βρίσκεται περίπου στο 8% του πληθυσμού, όπου πάνω από το 27% του πληθυσμού έχει καταναλώσει κάνναβη τουλάχιστο μια φορά στη ζωή του. Στην Ελλάδα τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 4% και 13%. Η εικόνα αυτή είναι πιο έντονη στους νέους και νέες ηλικίας 15-16 ετών: η πολύ συχνή χρήση (έξι ή περισσότερες φορές τον τελευταίο μήνα), στις Η.Π. από 7% το 1995 έχει γίνει 9% το 2000 και στην Ελλάδα από 0% έγινε 2%.
Στην Ολλανδία, όπου εφαρμόζεται το γνωστό μοντέλο χαλαρής πολιτικής απέναντι στην κάνναβη και τα υποπροϊόντα της, το ποσοστό συχνής χρήσης βρίσκεται μόλις στο 6%, όπου 19% του πληθυσμού έχει τουλάχιστο μια φόρα στη ζωή του καταναλώσει κάνναβη ή υποπροϊόντα της. Στις ηλικίες δε των 15-16 ετών, το ποσοστό συχνής χρήσης παραμένει σταθερό με πτωτικές τάσεις (1995: 6%, 2000:5%). Όσο αφορά δε τους καταγεγραμμένους εξαρτημένους χρήστες (συμπεριλαμβανομένων και των χρηστών ‘σκληρών’ ναρκωτικών), η Ολλανδία βρίσκεται στα χαμηλότερα Ευρωπαϊκά επίπεδα με 0.25 % (Γαλλία: 0.39%, Ισπανία: 0.49%, Ιταλία: 0.64%, Λουξεμβούργο: 0.72%).

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το θέμα δεν είναι το πόσο επικίνδυνη είναι η χρήση ναρκωτικών ουσιών, ούτε το πιο το κόστος της χρήσης στους ίδιους τους χρήστες ή το περιβάλλον τους. Ειδάλλως, θα είχαμε από καιρού αντιμετωπίσει με την ίδια σκληρότητα τον καπνό και το αλκοόλ, που αποδεδειγμένα φέρουν μεγαλύτερο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Εξάλλου, η απελευθέρωση της χρήσης, θα οδηγούσε σε καλύτερη πληροφόρηση και μεγαλύτερη διαθεσιμότητα, μειώνοντας έτσι τους κινδύνους της χρήσης και διευκολύνοντας τους χρήστες να επιλέξουν ουσίες και ποιότητες τέτοιες, που θα προκαλούσαν λιγότερες οικονομικές, κοινωνικές και υγειονομικές παρενέργειες. Η απελευθέρωση δε της διακίνησης θα οδηγούσε το οργανωμένο έγκλημα σε τεράστιες οικονομικές απώλειες μιας και τα ναρκωτικά θα μπορούσαν να πωλούνται από νόμιμες επιχειρήσεις σε συνθήκες ανοιχτής αγοράς. Θα οδηγούμαστε μ’ αυτόν τον τρόπο και σε πτώση των τιμών με ως άμεσο αποτέλεσμα τη δραστική μείωση του όγκου του σχετικού με τον κόσμο των ναρκωτικών εγκλήματος.
Μπορεί σήμερα να έχουμε την αίσθηση ότι το ζήτημα των ναρκωτικών είναι μικρότερης σημασίας σε σχέση με άλλα πολιτικά ζητήματα (ανεργία, μειωμένες εξωτερικές επενδύσεις, εξωτερική πολιτική κλπ.), αλλά δεν είναι μακριά η μέρα που η (οικονομική και κοινωνική) πραγματικότητα θα μας αναγκάσει να ξεκαθαρίσουμε τη θέση μας ως πολίτες και ως φιλελεύθεροι.

Αναφορές

[1] Ομιλία του πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ. 23-03-2004
[2] CATO Policy Analysis No. 121 – Thinking About Drug Legalization, by James Ostrowski
[3] CATO Handbook for Congress (Policy Recommendations for the 108th Congress)
[4] Jeffrey A. Miron, "Violence and the U.S. Prohibitions of Drugs and Αlcohol,'' American Law and Economics Review, 1, Fall 1999, 78-114.
[5] The dark side of Dutch drugs policy or the failure of halfway legalization, Frank Bovenkerk, Professor of criminology, University of Utrecht, The Netherlands
[6] Organized Crime and the Drug Economy in the Netherlands, by Peter Kruize
[7] CANNABIS 2002 REPORT - Ministry of Public Health of Belgium - A joint international effort at the inititative of the Ministers of Public Health of Belgium, France, Germany, The Netherlands, Switzerland. Technical Report of the International Scientific Conference Brussels, Belgium, 25/2/2002
[8] Trimbos-instituut, Nederlands Institute of Mental Health and Addiction http://www.trimbos.nl/default.asp?id=234

2 Σχόλια:

Vagelis Palmos είπε...

Τολμηρό θέμα-τολμηρές θέσεις.Επιγραμματικά θα σημειώσω τα εξής.
-Οι ψυχοτρόπες ουσίες συνυπάρχουν με τον άνθρωπο από την αρχαιότητα.Λόγω της εφαρμογής τους στη θεραπευτική,εξακολουθούν και θα εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται,έστω και υπό διοικητικούς περιορισμούς.
-Τα τεράστια κέρδη της παράνομης διακίνησης,αποτελούν πράγματι το βασικό κίνητρο διαιώνισης του φαινομένου.
-Το γεγονός πως η διακίνηση είναι παράνομη,συμβάλλει στην ανάπτυξη της παραβατικής συμπεριφοράς των σχετιζόμενων με το χώρο.
-Δεν είναι σαφές,εάν οι θάνατοι από ναρκωτικά οφείλονται σε υπέρβαση της δοσολογίας ή σε νόθευση των παρανόμως κυκλοφορούντων ουσιών.Μπορεί να ισχύουν και τα δυο αλλά,για ευνόητους λόγους,έγκυρες στατιστικές δεν υπάρχουν.
-Για τους ίδιους λόγους,είμαι σκεπτικιστής σε ότι αφορά τα κατά καιρούς δημοσιευμένα στατιστικά στοιχεία χρηστών/θυμάτων.
-Θα άξιζε τον κόπο ίσως, η νόμιμη χορήγηση ψυχοτρόπων ουσιών υπό ιατρική παρακολούθηση στους χρήστες,αλλά κάτι τέτοιο απαιτεί υποδομές τις οποίες δεν διαθέτει το ΕΣΥ.

Συνοψίζοντας,συμφωνώ με το σκεπτικό της αποποινικοποίησης,αλλά φοβάμαι πως δεν μπορούμε ως κοινωνία αυτή τη στιγμή,να διαχειριστούμε τις συνέπειες της νομιμοποίησης των ψυχοτρόπων ουσιών.
Ισως,είναι πρόωρη η συζήτηση,αν και αξίζει να τίθεται.

Ποκερ είπε...

Αξίζει να διαβαστεί και αυτό επι του θέματος

Ψυχοτρόπες ουσίες: αυτά που λέει η μαμά σου “ναρκωτικά”

Είναι μια ματιά απο ένα άλλο οπτικό πρίσμα, πιο επι...της ουσίας (κυριολεκτικά)